By
Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ έχει μειωθεί σημαντικά από το υψηλό του 10,6% τον Οκτώβριο του 2022 σε 2,0% πρόσφατα. Παράλληλα, οι μισθοί έχουν αυξηθεί, καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος των προηγούμενων απωλειών στο πραγματικό εισόδημα. Συνολικά, η κατάσταση είναι βελτιωμένη. Ωστόσο, για πολλά νοικοκυριά, η εικόνα παραμένει διαφορετική, αναφέρει το προσωπικό της ΕΚΤ σε σημείωμα που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο ιστολόγιο της.
Οι αναλυτές Έλενα Μπομπέικα, Γκέριτ Κέστερ και Κριστιάν Νίκελ αναφέρουν ότι η αύξηση των τιμών των τροφίμων από το τέλος του 2019 μέχρι τον Αύγουστο του 2025 κυμαίνεται από 20% στην Κύπρο έως 57% στην Εσθονία. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η αύξηση στις τιμές στην Ελλάδα είναι 30%, στην Ιταλία 28%, στη Μάλτα 32%, στη Γαλλία 27%, στην Ισπανία 34%, στην Πορτογαλία 32%, στην Ιρλανδία 26%, στη Λετονία 52%, στη Λιθουανία 55%, στη Γερμανία 37%, στην Ολλανδία 39%, στο Βέλγιο 38%, στο Λουξεμβούργο 29%, στη Σλοβακία 52% και στην Αυστρία 39%.
Όπως αναφέρει το άρθρο, «ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας προκάλεσε απότομη αύξηση στο κόστος της ενέργειας, ιδίως του φυσικού αερίου, και των λιπασμάτων. Αυτό οδήγησε σε άνοδο των τιμών των τροφίμων σε όλη τη ζώνη του ευρώ κατά την περίοδο 2021-23, με ιδιαίτερη επίδραση στις χώρες της Βαλτικής. Πιο πρόσφατα, οι αυξήσεις στο κόστος εργασίας και στις παγκόσμιες τιμές τροφίμων, εν μέρει συνδεδεμένες με την κλιματική αλλαγή, συνέβαλαν σημαντικά στην εκ νέου άνοδο του πληθωρισμού των τροφίμων».
Οι τεχνοκράτες της ΕΚΤ περιγράφουν μια εικόνα που πολλοί πολίτες βιώνουν καθημερινά: «Όταν οι άνθρωποι επισκέπτονται ένα σούπερ μάρκετ, αρκετοί αισθάνονται φτωχότεροι σε σχέση με την περίοδο πριν από την έξαρση του πληθωρισμού μετά την πανδημία. Ένας στους τρεις ανησυχεί για το αν θα μπορεί να αγοράσει τα τρόφιμα που επιθυμεί. Αυτό δεν είναι απλώς αίσθημα: οι τιμές των τροφίμων παραμένουν επίμονα υψηλές – κατά περίπου ένα τρίτο υψηλότερες από τα επίπεδα πριν από την πανδημία».
Οι συντάκτες τονίζουν ότι «όλοι πρέπει να τρώνε, ωστόσο οι τιμές των τροφίμων έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα, τα οποία δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε τρόφιμα».
Τι ενδιαφέρει την ΕΚΤ
Συνήθως, οι κεντρικές τράπεζες, όπως η ΕΚΤ, εστιάζουν στις συνολικές μεταβολές των τιμών, σημειώνουν οι αναλυτές. «Συχνά δίνεται λιγότερη προσοχή στις επιμέρους κατηγορίες, όπως η ενέργεια, οι υπηρεσίες, τα καταναλωτικά αγαθά και τα τρόφιμα. Σήμερα, όμως, οι τιμές των τροφίμων παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τρεις λόγους: πρώτον, το χάσμα μεταξύ των τιμών των τροφίμων και των συνολικών τιμών είναι μεγαλύτερο και πιο επίμονο σε σχέση με το παρελθόν. Δεύτερον, οι τιμές των τροφίμων επηρεάζουν όλους συνεχώς, διαμορφώνοντας και τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Τρίτον, οι αυξήσεις πλήττουν περισσότερο τα φτωχότερα νοικοκυριά».
Από την εισαγωγή του ευρώ το 1999, οι τιμές των τροφίμων τείνουν να αυξάνονται ελαφρώς ταχύτερα από άλλες τιμές, και το χάσμα που δημιουργήθηκε από το 2022 είναι εξαιρετικά υψηλό και επίμονο.
Μια ματιά στα ράφια
«Οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές ανά κατηγορία προϊόντος και χώρα. Οι τιμές του βοδινού, των πουλερικών και του χοιρινού κρέατος έχουν αυξηθεί πλέον περισσότερο από 30% σε σχέση με το τέλος του 2019. Οι τιμές του γάλακτος έχουν ανέβει περίπου 40%, και του βουτύρου περίπου 50% σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία. Οι τιμές του καφέ, του ελαιόλαδου, του κακάο και της σοκολάτας έχουν αυξηθεί ακόμη περισσότερο».
Η κλιματική αλλαγή αναδεικνύεται ως σημαντικός παράγοντας, με ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες και πλημμύρες, να διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων. Για παράδειγμα, οι παρατεταμένες ξηρασίες στη νότια Ισπανία το 2022 και 2023 οδήγησαν σε απότομη αύξηση των τιμών του ελαιολάδου, ενώ οι τιμές του καφέ και του κακάο εκτοξεύτηκαν μετά από δυσμενείς καιρικές συνθήκες σε βασικές χώρες εξαγωγής όπως η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού.
