By του Χάρη Θεραπή
Η επέτειος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ευκαιρία για να αναλογιστούμε την πορεία του νησιού και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει εδώ και 64 χρόνια. Ωστόσο, παρά τους εορτασμούς, οι πολιτικές πραγματικότητες αποκαλύπτουν μια σειρά από άλυτα προβλήματα και δομικές αδυναμίες που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε.
Αναλύοντας το Κυπριακό από τη δεκαετία του 1950 γίνεται φανερή η έλλειψη στρατηγικής του ελληνισμού, ενώ η τουρκική πολιτική παραμένει αμετάβλητη από το 1956 όταν ο Δρ. Νιχάτ Ερίμ κατέθεσε τον σχεδιασμό για τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Ο σχεδιασμός αυτός, σε συνεννόηση με τη Βρετανία, προώθησε τη ρατσιστική διαίρεση της Κύπρου. Ο ελληνισμός, ανίκανος να απαντήσει με ενιαία στρατηγική, κατέληξε σε μια ανεξαρτησία με δοτό, ρατσιστικό σύνταγμα, όπου εξισώνονταν μειονότητα και πλειοψηφία, αγνοώντας την αρχή της ίσης ψήφου.
Το σύνταγμα αυτό διατήρησε τις βρετανικές βάσεις στο νησί και αποδέχθηκε τις εγγυήτριες δυνάμεις, κάτι που οδήγησε τελικά στην τουρκική εισβολή του 1974 και στον βίαιο διαχωρισμό του νησιού.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, αν και συνεχίζει τη λειτουργία της χάρη στο ψήφισμα 186/1964 του Συμβουλίου Ασφαλείας, παραμένει «μη κανονικό κράτος». Η αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τις κρατικές δομές διέλυσε τις ισορροπίες του συντάγματος, ενώ η διαφθορά και η κακοδιαχείριση επιδεινώθηκαν. Η έλλειψη ελέγχου στις αποφάσεις του προέδρου και οι απεριόριστες εξουσίες του οδήγησαν σε σκάνδαλα όπως τα «χρυσά διαβατήρια», πλήττοντας σοβαρά την αξιοπιστία της Κύπρου.
Η έλλειψη εθνικού σχεδιασμού για τον ελληνισμό έκανε το Κυπριακό να αντιμετωπίζεται ως «βαρίδιο» από τις κυβερνήσεις της Αθήνας. Η ελληνοκυπριακή πλευρά επιδιώκει επίλυση μέσω διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, ενώ η Τουρκία απαιτεί λύση δύο κρατών.
Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 ήταν σημαντική, όμως το όραμα της επανένωσης μέσω ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν έχει υλοποιηθεί.
Οι διεθνείς συγκυρίες στην Ανατολική Μεσόγειο δημιουργούν κινδύνους αλλά και ευκαιρίες. Η γεωπολιτική κατάσταση αναδεικνύει τον ρόλο της Κύπρου ως στρατηγικού συμμάχου, αλλά απαιτείται εθνική στρατηγική για τη διασφάλιση του ελληνισμού στην περιοχή. Είναι καιρός για αυτοκριτική και καθορισμό νέων, ξεκάθαρων στόχων. Εδώ και τώρα απαιτείται η δημιουργία συμβουλίου εθνικής ασφαλείας το οποίο να καθορίζει την εθνική στρατηγική σε βάθος χρόνου χωρίς μετέωρα βήματα και παλινδρομήσεις. Είναι η στιγμή για την επανατοποθέτηση του κυπριακού στις πραγματικές του διαστάσεις ως πρόβλημα εισβολής, κατοχής και διάπραξης εγκληματών πολέμου από την Τουρκία. Εξίσου επιβεβλημένη είναι η θεμελίωση ενός κράτους δικαίου, απαλλαγμένου από διαφθορά, ενός κανονικού κράτους με διεθνείς συμμαχίες και στρατηγικό σχεδιασμό ως απαραίτητη προϋπόθεση για το μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας.
