By Δίνει διέξοδο ο υπουργός Εσωτερικών στους προέδρους των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) να ορίσουν πρόσωπα της επιλογής τους στις θέσεις των προϊσταμένων και του διευθυντή αδειοδότησης για την άσκηση του πολεοδομικού ελέγχου.
Το κάλεσμα του Υπουργού δεν είναι άσχετο με τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν μετά και τη συνεδρία της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εσωτερικών, όσο και σε άλλες τοποθετήσεις των προέδρων των ΕΟΑ, που υποστηρίζουν ότι η εξουσία έκδοσης αδειών έχει ανατεθεί σε δημόσιους λειτουργούς που είναι αποσπασμένοι στους Οργανισμούς από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ), στους οποίους σύμφωνα με την αντίληψή των προέδρων των Οργανισμών ενδεχομένως να μην ασκείται διοικητικός ή ιεραρχικός έλεγχος.
Συγκεκριμένα, επειδή ενδεχομένως να υπάρχει αμφιβολία και για να μην αφήνεται καμία σκιά για την ανεξαρτησία τους στη λήψη αποφάσεων ένεκα του γεγονότος ότι είναι δημόσιοι λειτουργοί, ζητήθηκε από τους προέδρους των ΕΟΑ να ενημερώσουν τον υπουργό Εσωτερικών κατά πόσον επιθυμούν να ορίσουν άλλα πρόσωπα της επιλογής τους στις θέσεις των προϊστάμενων και του διευθυντή αδειοδότησης και να τα υποδείξουν σχετικά, ώστε να τερματιστεί η απόσπαση των υφιστάμενων προσώπων και να επιστρέψουν στο ΤΠΟ, για να τους ανατεθούν άλλα καθήκοντα.
Μέχρι στιγμής, οι τρεις από τους προέδρους των ΕΟΑ εξέφρασαν σε απαντητική τους επιστολή προς τον Υπουργό την απόλυτη ικανοποίησή τους από το προσωπικό που αποσπάστηκε στον τομέα της αδειοδότησης, σημειώνοντας πως η παρουσία τους στον Οργανισμό είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του. Εξάλλου, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα τη δημιουργία των διευθυντικών θέσεων των ΕΟΑ (μεταξύ αυτών και του Διευθυντή Αδειοδότησης) και οι Οργανισμοί μπορούν να προχωρήσουν με τη διαδικασία πλήρωσης των θέσεων όποτε το κρίνουν σκόπιμο.
Την ίδια ώρα, βέβαια, αρμόδιες πηγές του υπουργείου Εσωτερικών ανέφεραν στον «Φ» ότι ήδη ασκούνται πιέσεις τόσο προς τους προέδρους, όσο και στους τεχνοκράτες που ανέλαβαν την αρμοδιότητα της αδειοδότησης από συγκεκριμένα επιχειρηματικά και πολιτικά συμφέροντα. Επομένως, σημειώνουν, με την απόφαση που λήφθηκε διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αξιοκρατία και η ισονομία για όλους τους πολίτες.
Στην ουσία, αναφέρουν πηγές στο υπουργείο Εσωτερικών, με το συγκεκριμένο διάταγμα που εκδόθηκε στις 21/6/2024, ο υπουργός Εσωτερικών είχε ως σκοπό και την «προστασία» και των ιδίων των εκλεγμένων προέδρων, καθώς και των Συμβουλίων των ΕΟΑ από τις πιέσεις που πιθανότατα θα δέχονταν από τους πολίτες, επιχειρηματίες και πολιτικούς, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις θεωρούν ότι οι εκλεγμένοι άρχοντες οφείλουν να εξαργυρώσουν την ψήφο που έλαβαν με ικανοποίηση των αιτημάτων τους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του νέου συστήματος για τις πρώτες εβδομάδες Ιουλίου σε σχέση με την έκδοση των αδειών είναι απογοητευτικά, καθώς οι αριθμοί βρίσκονται σε πάρα πολύ χαμηλό επίπεδο. Συγκεκριμένα, κατέστη δυνατή η έκδοση μικρού αριθμού πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών, αριθμοί που πόρρω απέχουν από τους αριθμούς των αδειών που εκδίδονταν προηγουμένως και που θεωρητικά θα έπρεπε να αυξάνονται με τη νέα διαδικασία σε όλες τις επαρχίες.
Με ξεχωριστές επιστολές του υπουργείου Εσωτερικών που απευθύνονται στους πέντε Οργανισμούς, προκύπτει το συμπέρασμα ότι δεν έχουν οργανωθεί επαρκώς και ως εκ τούτου τα αποτελέσματα δεν αντανακλούν τις πραγματικές δυνατότητες των Οργανισμών. Αποτέλεσμα, να παρατηρείται το φαινόμενο οι Οργανισμοί να είναι ανέτοιμοι να λειτουργήσουν σε πλήρεις ρυθμούς. Προς τον σκοπό αυτό δόθηκε η δυνατότητα με ενδιάμεσες λύσεις για ένα μεταβατικό διάστημα για εξοικείωση των εργαζόμενων με το σύστημα.
Σημειώνεται ότι για σκοπούς εύρυθμης λειτουργίας των ΕΟΑ, το ΤΠΟ έχει παραχωρήσει περίπου το 90% του προσωπικού των Επαρχιακών Γραφείων στους ΕΟΑ, ενώ παράλληλα έχει αναλάβει αρμοδιότητες πολεοδομικού ελέγχου αποκατάστασης/ επανάχρησης διατηρητέων οικοδομών των τεσσάρων μεγάλων δήμων, χωρίς όμως οι δήμοι αυτοί να συνεισφέρουν στο Τμήμα το προσωπικό που χειριζόταν τις αιτήσεις αυτές. Αποτέλεσμα, ο Κλάδος Διατήρησης να παραμένει υποστελεχωμένος. Παράλληλα, το προσωπικό, πέραν της αδειοδότησης, καλείται να χειριστεί πολλαπλάσιες (σε σχέση με το άμεσο παρελθόν) αιτήσεις μεταφοράς συντελεστή δόμησης από διατηρητέες οικοδομές σε αναπτύξεις σε περιοχές δέκτες, εξ αιτίας πολύ αυξημένης ζήτησης.
Με βάση το σχετικό διάταγμα το οποίο δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 21/6/2024, ο υπουργός Εσωτερικών εκχωρεί εξουσίες για την άσκηση και την επιβολή πολεοδομικού ελέγχου στον Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως (μεγάλες, σύνθετες και στρατηγικής σημασίας αναπτύξεις), στον Διευθυντή Αδειοδότησης των ΕΟΑ και τον Διευθυντή Πολεοδομικής Αδειοδότησης των ΕΟΑ.
Στο διάταγμα υπάρχει πρόνοια εάν οι λειτουργοί κρίνουν απαραίτητο για αποστολή αίτησης στο Συμβούλιο για εξασφάλιση σύμφωνου γνώμης για τον χειρισμό υποθέσεων με περιβαλλοντικές επιπτώσεις και του μεγέθους της ανάπτυξης.
Πριν τη λειτουργία των ΕΟΑ, εφαρμόζονταν δύο μοντέλα, δηλαδή για την άσκηση/ επιβολή του πολεοδομικού ελέγχου, ο Υπουργός εκχωρούσε εξουσίες και στους υπεύθυνους τεχνοκράτες των Επαρχιακών Γραφείων ΤΠΟ, αλλά και στους τέσσερις μητροπολιτικούς δήμους (Λευκωσία, Λεμεσός, Πάφος και Λάρνακα), οι οποίοι ασκούσαν την εξουσία μέσω κυρίως των τεχνικών τους επιτροπών.
Με την ενεργοποίηση των ΕΟΑ την 1η Ιουλίου 2024, η αρμοδιότητα μεταφέρθηκε από τις δύο Αρχές (δήμοι και Επαρχιακά Γραφεία ΤΠΟ) στους ΕΟΑ. Δηλαδή, ενοποιείται υπό έναν Οργανισμό το προσωπικό και η αρμοδιότητα της αδειοδότησης της ανάπτυξης και, συνεπώς, έπρεπε να επιλεγεί ένα από τα δύο μοντέλα άσκησης της αδειοδότησης (είτε από τεχνοκράτες ή από εκλεγμένους).
Στη βάση των προνοιών των νομοθεσιών και με σκοπό να διασφαλιστεί η ομαλή μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων και η εύρυθμη λειτουργία των ΕΟΑ, κρίθηκε ότι η διαχείριση και η απόδοση του συστήματος ελέγχου της ανάπτυξης θα ασκείται με αποτελεσματικότερο τρόπο εφαρμόζοντας το μοντέλο εκχώρησης εξουσιών στους τεχνοκράτες/ διευθυντές Αδειοδότησης ΕΟΑ αντί στους προέδρους και τα Συμβούλια των ΕΟΑ.
Τι εκχωρήθηκε με βάση το διάταγμα
Οι τεχνοκράτες διασφαλίζουν την ομοιομορφία στον τρόπο άσκησης των εξουσιών
Στους διευθυντές Αδειοδότησης των ΕΟΑ εκχωρήθηκαν εξουσίες για την έκδοση αδειών που αφορούν διαγνωστικά κέντρα και κλινικές ημερήσιας φροντίδας, ειδικές σχολές εκπαίδευσης, μουσεία, χώρους λατρείας και θρησκευτικά ιδρύματα, στάδια/ γήπεδα με αριθμό θεατών μέχρι 2.000, αίθουσες δεξιώσεων, πίστες μηχανοκίνητων οχημάτων και άλλες σύνθετες εξειδικευμένες αναπτύξεις αναψυχής/ ψυχαγωγίας, τουριστικές αναπτύξεις πέραν των 300 κλινών, αιτήσεις εκτός καθορισμένων κτηνοτροφικών ζωνών, λατομικών αναπτύξεων, διαχωρισμού πέραν των 100 οικοπέδων, κ.τ.λ.
Επιπλέον, στους διευθυντές Πολεοδομικής Αδειοδότησης των ΕΟΑ εκχωρήθηκαν, ανάμεσα σε άλλα, εξουσίες για την έκδοση αδειών που αφορούν ιδιωτικά ιατρεία, φροντιστήρια, νηπιαγωγεία, τουριστική ανάπτυξη μέχρι 300 κλίνες, αιτήσεις διαχωρισμού μέχρι 100 οικόπεδα, εμπορικές αναπτύξεις με εμβαδόν μέχρι 1.500τ.μ., οικιστικές αναπτύξεις, κ.ά. Στον διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως παραμένουν οι εξουσίες για μεγάλες, σύνθετες και στρατηγικής σημασίας αναπτύξεις.
Το μοντέλο που επιλέχθηκε για την έκδοση του διατάγματος από τον υπουργό Εσωτερικών βασίζεται στο γεγονός ότι οι τεχνοκράτες διευθυντές Αδειοδότησης ΕΟΑ είναι γνώστες των διαδικασιών και των προνοιών των νομοθεσιών που πρέπει να εφαρμόζονται για την αδειοδότηση, με μακροχρόνια εμπειρία. Αντίθετα, οι πρόεδροι και τα Συμβούλια των ΕΟΑ είναι εκλελεγμένοι χωρίς όμως να απαιτείται να έχουν τις τεχνικές γνώσεις και την εμπειρία για να ασκούν σωστό πολεοδομικό έλεγχο, εξ ου και κρίθηκε σκόπιμο στο παρόν στάδιο να μην εκχωρηθούν οι εξουσίες αδειοδότησης της ανάπτυξης σε εκλεγμένα πρόσωπα.
Από πλευράς υπουργείου Εσωτερικών, κρίθηκε ότι η διακριτική ευχέρεια που προβλέπεται στον νόμο για την άσκηση της αρμοδιότητας της αδειοδότησης της ανάπτυξης, πρέπει να παραμείνει σε τεχνοκράτες, οι οποίοι υπόκεινται σε διοικητικές και πειθαρχικές διαδικασίες και, σε περιπτώσεις παρέκκλισης από τις καθορισμένες διαδικασίες ή τις πρόνοιες της νομοθεσίας, προβλέπεται η επιβολή συγκεκριμένων ποινών (π.χ. πειθαρχικές, κ.ο.κ.). Λόγω της συσσωρευμένης γνώσης και εμπειρίας τους, οι τεχνοκράτες Διευθυντές της Αδειοδότησης των ΕΟΑ μπορούν να συνεχίσουν να ασκούν τις εν λόγω αρμοδιότητες, έτσι ώστε οι τομείς της αδειοδότησης των ΕΟΑ να εργάζονται απερίσπαστα.
Πηγή: Philenews
