By Στη Λευκωσία, την πρωτεύουσα της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπάρχουν εννέα ιδιωτικοί δρόμοι, οι οποίοι, αν και χρησιμοποιούνται καθημερινά από το κοινό, δεν ανήκουν στο κράτος ή στον δήμο. Οι δρόμοι αυτοί παραμένουν στην κυριότητα ιδιωτών, οι οποίοι διατηρούν το δικαίωμα να τους κλείσουν οποιαδήποτε στιγμή, αν και κάτι τέτοιο αποφεύγεται χάρη σε συμφωνίες με τον Δήμο Λευκωσίας.
Η γη πάνω στην οποία βρίσκονται οι δρόμοι αυτοί δεν απαλλοτριώθηκε ποτέ ούτε παραχωρήθηκε ως όρος για την έκδοση αδειών οικοδόμησης, όπως ισχύει στις μέρες μας, γεγονός που διαιωνίζει τη νομική εκκρεμότητα γύρω από το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.
Ένα παράδειγμα αυτής της κατάστασης αποτελεί δρόμος στο κέντρο της πόλης, όπου υπάρχει φωτιζόμενος πάσσαλος στη μέση της οδού, προκαλώντας απορία στους περαστικούς. Ο δήμαρχος Λευκωσίας, Χαράλαμπος Προύντζος, εξήγησε ότι ολόκληρος ο δρόμος, μαζί με τα παραδοσιακά κτήρια κατά μήκος του, ανήκει σε έναν ιδιώτη. Τυπικά, έχει το δικαίωμα να τον κλείσει, όμως βάσει συμφωνίας με τον δήμο, κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Η συμφωνία αυτή, μέσω του Τμήματος Κτηματολογίου, θεωρείται ισχυρή και δύσκολα ανατρέπεται, ενώ φαίνεται πως ικανοποιεί και τους ιδιοκτήτες, μιας και η χρήση του δρόμου δεν προκαλεί ιδιαίτερη όχληση.
Ανάμεσα στους δρόμους αυτούς περιλαμβάνεται και εκείνος όπου βρίσκεται η κατοικία της Τιτίνας Λοϊζίδου, η οποία έγινε γνωστή για τη νικηφόρα της προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της Τουρκίας.
Ωστόσο, το πρόβλημα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας δρόμων δεν περιορίζεται μόνο στην πρωτεύουσα. Στην κυπριακή ύπαιθρο, το φαινόμενο είναι πολύ πιο εκτεταμένο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Κτηματολογίου, το συνολικό μήκος των ιδιωτικών αγροτικών δρόμων κυμαίνεται από 150.000 έως 200.000 χιλιόμετρα, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στις τοπικές κοινότητες και ιδιαίτερα στους γεωργούς.
Το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας παραδέχεται ότι το ζήτημα υφίσταται εδώ και τουλάχιστον 35 χρόνια και πως γίνονται συνεχείς προσπάθειες για την εγγραφή αυτών των δρόμων. Το 2018, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, εκδόθηκε εγκύκλιος και σχετικό εγχειρίδιο για την εγγραφή αγροτικών δρόμων.
Πλέον, προωθούνται πρωτοβουλίες για την απλοποίηση και ενοποίηση της διαδικασίας εγγραφής, με προτάσεις όπως:
-
Καθορισμός προτεραιοτήτων ανάλογα με τη σημασία του δρόμου.
-
Τεκμηριωμένα αιτήματα από τα κοινοτικά συμβούλια προς τις επαρχιακές διοικήσεις.
-
Ετοιμασία νέας ενιαίας εγκυκλίου για ομοιόμορφη εφαρμογή της διαδικασίας από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Το πρόβλημα είναι παλιό, αλλά η ανάγκη για λύση είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
