By Ξένοι εμπειρογνώμονες αναλύοντας το οργανωμένο έγκλημα στην Κύπρο, στο πλαίσιο ενός μεγαλεπήβολου προγράμματος που χαρτογραφεί την εγκληματικότητα παγκοσμίως, εγείρουν ζητήματα για πρόσωπα, τα οποία είναι ταγμένα να υπηρετούν την κυπριακή Πολιτεία, αλλά δρουν με τρόπο που εξυπηρετούν σκοτεινούς σκοπούς.
Στην σχετική έκθεσή τους όσον αφορά στην εγκληματικότητα στο νησί μας περιλαμβάνουν πολύ συγκεκριμένες αναφορές, επισημαίνοντας -για παράδειγμα- ότι στην Κύπρο υπάρχουν «υψηλού προφίλ δολοφονίες που υποδηλώνουν μάχη επικράτειας μεταξύ εγκληματικών ομάδων». Ωστόσο, οι διαπιστώσεις δεν περιορίζονται εκεί.
Σε συγκεκριμένο υποκεφάλαιο αναλύεται η συμπεριφορά φυσικών προσώπων που συντείνουν στην εγκληματικότητα, με τους ειδικούς να εστιάζουν και σε μέλη της αστυνομικής Δύναμης καθώς και άλλα πολιτειακά στελέχη, με όχι και τόσο κολακευτικές αναφορές.
350 ειδικοί
Όπως σημειώσαμε η προαναφερθείσα είναι μόνο μια από τις αναλυτικές επισημάνσεις που ξεχωρίζουν από την έκθεση των 350 ειδικών της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας κατά της Διασυνοριακής Οργανωμένης Εγκληματικότητας, η οποία κάθε διετία καταρτίζει και δημοσιοποιεί τον παγκόσμιο δείκτη εγκληματικότητας.
Η ανάλυση γίνεται στη βάση στήριξης και στοιχείων της Interpol και του Ινστιτούτου για Σπουδές Ασφαλείας. Τα δεδομένα αναλύονται από μια μεγάλη ομάδα πραγματογνωμόνων στο πλαίσιο ενός προγράμματος, το οποίο «τρέχει» από το 2020, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και λαμβάνει οικονομική υποστήριξη, επίσης, από τη Νορβηγία και τις ΗΠΑ.
Το σκορ της Κύπρου
Στο δια ταύτα, η Κύπρος για το 2025 καταγράφει σκορ 4,5/10 και παραμένει στην 129η βαθμίδα της κατάταξης από σύνολο 193 χωρών που αξιολογούνται. Όσο πιο χαμηλή θέση στην κατάταξη εγκληματικότητας έχει ένα κράτος, τόσο καλύτερα είναι τα δεδομένα. Είναι ενδεικτικό ότι στις πρώτες τρεις θέσεις βρίσκονται η Μιανμάρ (8.08/10), το Μεξικό (7.82/10) και η Κολομβία (7.68), χώρες, οι οποίες είναι γνωστές για τον υψηλό δείκτη εγκληματικότητάς τους.
Σε ό,τι αφορά τον δείκτη «ανθεκτικότητας» που προσμετρά την ικανότητα μιας χώρας να αντιμετωπίσει και να αποκαταστήσει τις συνέπειες της οργανωμένης εγκληματικότητας, τα νέα για το νησί μας είναι ελαφρώς καλύτερα εν σχέσει με την προηγούμενη διετία. Με σκορ 4.5/10 (από 4.46/10 το 2023) έχει ανέβει έξι σκαλοπάτια στην κατάταξη σε σχέση με τις επιδόσεις της το 2023 και πλέον είναι 111η.
Πολύ αρνητική σε δυο τομείς…
Ποιος είναι ο υπ΄ αριθμόν «ένα» παράγοντας που επηρεάζει δυσμενώς τη χώρα μας; Το νησί μας καταγράφει τις υψηλότερες του επιδόσεις του σε δυο τομείς εγκληματικότητας. Ο πρώτος είναι ο τομέας των «ξένων παραγόντων» (foreign actors) που υποδεικνύει εγκληματικές ενέργειες στο εσωτερικό όχι από ντόπιους αλλά από αλλοδαπούς που βρίσκονται στη Δημοκρατία (από ανατολική Ευρώπη, δυτική Ασία και Τουρκία). Ο δεύτερος αφορά στην «παράνομη μετανάστευση».
Η Κύπρος είναι 34η στον κόσμο στην κατηγορία των «ξένων παραγόντων/δρώντων» (σημ. φυσικά πρόσωπα) του εγκλήματος και 38ή στην «παράνομη μετανάστευση». Με άλλα λόγια, έχει εισέλθει στην πρώτη 40άδα με τις χώρες που αντιμετωπίζουν τα δυο αυτά ζητήματα στο μεγαλύτερο βαθμό.
Τουρκία και κατεχόμενα
Από την ανάλυση είναι ευδιάκριτο πως τα -άμεσα συνδεδεμένα με την Τουρκία– κατεχόμενα, έχουν ιδιαίτερα αρνητική επίδραση στην εγκληματικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα όσα καταγράφονται δεν αφήνουν αμφιβολία.
Οι αναφορές στο ψευδοκράτος, το οποίο παρουσιάζεται να είναι εκκολαπτήριο παράνομων ενεργειών είναι συνεχείς. Ακόμη και για θέμα με ξυλεία από την Τουρκία, που είχε παρεισφρήσει στην κυπριακή αγορά μέσω οδοφραγμάτων και είχε αποκαλύψει ο «Φ», περιλαμβάνεται στην έκθεση. Εδώ να σημειωθεί ότι η Τουρκία το 2025 έχει «γράψει» πολύ υψηλό σκορ στην εγκληματικότητα και είναι στην 10η θέση παγκοσμίως.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα κατεχόμενα, η έκθεση καταγράφοντας δεδομένα για το πώς επηρεάζουν την εγκληματικότητα της Κύπρου, εστιάζει στο εμπόριο όπλων (σημ. δεν είναι μεγάλης κλίμακας), τα παράνομα εμπορεύσιμα αγαθά, το μεταναστευτικό, το παράνομο εμπόριο ειδών κατανάλωσης με ειδικό φόρο (π.χ. καπνικά προϊόντα), το λαθρεμπόριο καυσίμων, το εμπόριο ναρκωτικών και το ξέπλυμα εσόδων από κοκαΐνη (μέσω καζίνο και τυχερών παιχνιδιών στο ψευδοκράτος).
Οι κατηγορίες που «γράφει» ψηλά η Κύπρος
Το υψηλότερο σκορ της Κύπρου καταγράφεται στους ακόλουθους τομείς:
>> Ξένοι παράγοντες (σ.σ. φυσικά πρόσωπα) εγκλήματος – 34
>> Παράνομη μετανάστευση – 38
>> Παράγοντες (σ.σ. φυσικά πρόσωπα) ιδιωτικού τομέα – 78
>> Εμπόριο προϊόντων που είναι απομιμήσεις – 80
>> Παράνομο εμπόριο φορολογητέων προϊόντων – 81
>> Εμπόριο κοκαΐνης – 89
>> Εγκλήματα εξαρτώμενα από την τεχνολογία – 95
>> Ομάδες τύπου μαφίας – 98
>> Διακίνηση και εκμετάλλευση προσώπων – 100
«Η Κύπρος έχει αποδείξει ικανότητα στη διατήρηση σταθερότητας»
- Η διαφάνεια και η λογοδοσία παραμένουν σημαντικά ζητήματα
Όπως σημειώσαμε η Κύπρος παρουσιάζεται να ανέβηκε έξι βαθμίδες στον δείκτη που μετρά την «ανθεκτικότητα», δηλαδή, την ικανότητα ενός κράτους μέσω των μηχανισμών του να αποτρέπει, να εντοπίζει και να αντιμετωπίζει την οργανωμένη εγκληματικότητα.
Μάλιστα, η εισαγωγική αναφορά σ΄ αυτό το υποκεφάλαιο είναι ιδιαίτερα θετική για την κυβέρνηση. Τα όσα ακολουθούν, όμως, στις επόμενες αράδες δεν μπορούν να εμπνεύσουν εφησυχασμό σε κανέναν.
«Η Κύπρος έχει αποδείξει ικανότητα στη διατήρηση σταθερότητας στην ηγεσία και τη διακυβέρνηση. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει δέσμευση για την καταπολέμηση της οργανωμένης εγκληματικότητας, με τους πολιτικούς ηγέτες να τονίζουν τα μέτρα επιβολής του νόμου έναντι εγκληματικών δικτύων» καταγράφεται στα πρώτα σημεία για της ανάλυσης για την «ανθεκτικότητα» της Κύπρου και προστίθεται στη συνέχεια: «Ωστόσο, ανησυχίες παραμένουν σχετικά με το εύρος της επιρροής της οργανωμένης εγκληματικότητας στη χώρα (…) Η διαφάνεια και η λογοδοσία παραμένουν σημαντικά ζητήματα. Έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι η διαφθορά θεωρείται ευρέως ως σοβαρό πρόβλημα, με σημαντικό ποσοστό Κυπρίων να εκφράζει δυσπιστία προς τους κρατικούς θεσμούς. Η δημιουργία Αρχής Καταπολέμησης Διαφθοράς και νομοθετικών διατάξεων για την προστασία των πληροφοριοδοτών αντιπροσωπεύει προσπάθειες αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Ωστόσο, υπάρχουν επικρίσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών κατά της διαφθοράς, ειδικά όσον αφορά τους μηχανισμούς επιβολής και εποπτείας (…). Η Κύπρος διαθέτει ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο εναρμονισμένο με διεθνείς δεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της επικύρωσης σημαντικών συνθηκών όπως η UNTOC και διάφορων διμερών συμφωνιών κατά της οργανωμένης εγκληματικότητας. Παρά αυτά τα πλαίσια, παραμένουν προκλήσεις στην επιβολή του νόμου, ιδίως σε υποθέσεις έκδοσης όπου καθυστερήσεις έχουν επιτρέψει σε υπόπτους να αποφύγουν τη δίωξη. Η χώρα έχει ενισχύσει τη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, κυρίως με τις ΗΠΑ, για την ενίσχυση ερευνών οικονομικών εγκλημάτων. Παρά τη συμμετοχή της Κύπρου σε Europol και INTERPOL, παραμένουν προκλήσεις στην εξασφάλιση έγκαιρης και αποτελεσματικής ανταπόκρισης σε διασυνοριακά εγκλήματα».
Στο υποκεφάλαιο «ποινική δικαιοσύνη και ασφάλεια», σημειώνεται -ανάμεσα σ΄άλλα- πως «η έλλειψη δικαστών και η αύξηση των υποθέσεων έχουν επιβαρύνει περαιτέρω το σύστημα, με αποτέλεσμα χαμηλή αποδοτικότητα». Για την Αστυνομία σημειώνεται πως «έρευνες δείχνουν ανησυχίες για διαφθορά στο σώμα». Επιπλέον, για το «οικονομικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον», οι εμπειρογνώμονες κρίνουν ότι η Κύπρος «έχει μακρά ιστορία ως χώρος χρηματοοικονομικού απορρήτου, καθιστώντας την ευάλωτη σε ξέπλυμα χρημάτων» και ότι παρά το ότι έχουν θεσπιστεί κανονισμοί κατά του ξεπλύματος «διεθνείς αξιολογήσεις έχουν επισημάνει συνεχιζόμενες ελλείψεις, ιδιαίτερα στην εφαρμογή των συστάσεων της Financial Action Task Force (FATF). Παρά τη βελτίωση των μέτρων επιβολής, ανησυχίες παραμένουν για την αποτελεσματικότητα στην ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων και στη δίωξη οικονομικών εγκλημάτων».
