Ανεπαρκής Ετοιμότητα: Η Κύπρος Χωρίς Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης 112 – Εκτεθειμένοι οι Πολίτες σε Καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης

Οι φονικές πυρκαγιές που κατακαίνε την επαρχία Λεμεσού ανέδειξαν με τραγικό τρόπο ένα σοβαρό θεσμικό έλλειμμα: την απουσία λειτουργίας του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης 112. Σύμφωνα με πληροφορίες που εξασφάλισε ο «Π» από την Πολιτική Άμυνα, το σύστημα δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί και, ως εκ τούτου, δεν είναι ενεργό.

Η απουσία του συστήματος αυτού αποτελεί ακόμη μία ένδειξη των αδυναμιών του κρατικού μηχανισμού. Ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης 112, ο οποίος σε άλλα κράτη-μέλη χρησιμοποιείται για την άμεση ειδοποίηση των πολιτών σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, στην Κύπρο παραμένει ανενεργός. Αν το σύστημα βρισκόταν σε λειτουργία, θα μπορούσε ήδη από την πρώτη στιγμή να ειδοποιήσει έγκαιρα τους πολίτες σε περιοχές που βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο.

Απουσία του 112: Ένα Κενό που Κοστίζει

Ο «Π» επικοινώνησε με την Πολιτική Άμυνα, η οποία επιβεβαίωσε ότι το σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης δεν έχει υλοποιηθεί, συνεπώς δεν είναι δυνατό να τεθεί σε εφαρμογή. Εάν υπήρχε σε λειτουργία, θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί χθες για να σταλεί μήνυμα σε κατοίκους περιοχών που τελικά επλήγησαν από τη φωτιά, σώζοντας πιθανόν ζωές και περιουσίες.

Αναπάντητα Ερωτήματα για το 112

Το ζήτημα έχει απασχολήσει και τη Βουλή. Ο βουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, υπέβαλε σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση στον Υπουργό Εσωτερικών στις 29 Ιανουαρίου 2025, και έλαβε απάντηση στις 7 Μαΐου 2025.

Στο ερώτημά του για το ποιος θα έχει την αρμοδιότητα αποστολής ειδοποιήσεων μέσω του 112 και με ποια διαδικασία, ο Υπουργός απάντησε ότι υπεύθυνη αρχή είναι η Πολιτική Άμυνα. Η υπηρεσία έχει επίσης αναλάβει την υλοποίηση του νέου πανευρωπαϊκού αριθμού NG112, αλλά και τη δημιουργία του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Διαχείρισης Επειγόντων Περιστατικών. Τα συστήματα αυτά πρόκειται να στεγαστούν από κοινού, ενισχύοντας τη διαχείριση κρίσεων και την άμεση επικοινωνία με τον πληθυσμό. Η σχετική νομοθετική πρόνοια έχει ήδη ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία μέσω του Νόμου 24(Ι)/2022.

Ο σκοπός του Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης (PWS) είναι να παρέχει αξιόπιστη και έγκαιρη ενημέρωση σε πολίτες που βρίσκονται σε περιοχές που κινδυνεύουν από σοβαρά συμβάντα, όπως φυσικές καταστροφές. Τα μηνύματα αποστέλλονται μαζικά και στοχευμένα, απευθείας στα κινητά τηλέφωνα χωρίς κόστος για τον χρήστη. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας είναι υποχρεωμένες να διαθέτουν την απαραίτητη τεχνολογική υποδομή για την υποστήριξή του.

Γιατί Δεν Έχει Ενεργοποιηθεί Ακόμη;

Σε δεύτερο ερώτημα του κ. Θεοπέμπτου, που αφορούσε την απουσία χρήσης του συστήματος – ακόμη και σε περιστατικά μικρότερης κλίμακας όπως κακοκαιρίες ή αποκλεισμοί δρόμων – ο Υπουργός Εσωτερικών απάντησε ότι η ανάπτυξή του καθυστερεί, καθώς βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη η αξιολόγηση του σχετικού διαγωνισμού.

Στην ίδια απάντηση, με ημερομηνία 7 Μαΐου 2025, ο Υπουργός ανέφερε πως η Κυβέρνηση προχωρά μεθοδικά στην τεχνική και θεσμική ενσωμάτωση του συστήματος στο πλαίσιο του ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού 112, με την Πολιτική Άμυνα ως κύριο αρμόδιο φορέα και με τη συνεργασία άλλων υπουργείων και υπηρεσιών. Τόνισε δε ότι η προσπάθεια ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.

Από τα Λόγια στις Πράξεις – Πότε;

Δύο μήνες μετά την παραπάνω επίσημη τοποθέτηση και με δύο ανθρώπινες ζωές να έχουν ήδη χαθεί στη Λεμεσό από τις φλόγες, τα ερωτήματα παραμένουν καίρια:

• Γιατί το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης εξακολουθεί να μην λειτουργεί;

• Πότε ακριβώς θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία και ποιος θα αναλάβει την ευθύνη για την καθυστέρηση;