By Ο ρυθμός υλοποίησης του σχεδίου “ΚτίΖΩ” ποικίλλει. Κάποιες πολυκατοικίες έχουν ήδη αρχίσει να ανεγείρονται, άλλες βρίσκονται ακόμα στη φάση του σχεδιασμού, ενώ αρκετές παραμένουν στάσιμες ή προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς.
Η κατάσταση αυτή ήταν ως έναν βαθμό αναμενόμενη, καθώς η κυβέρνηση επέλεξε να μην έχει άμεση εμπλοκή, αφήνοντας τη διαδικασία του συντονισμού και της κατασκευής στα χέρια των ίδιων των ενοίκων. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς είναι ηλικιωμένοι και δεν έχουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία για ένα τόσο απαιτητικό εγχείρημα.
Παρά τις δυσκολίες, το πρόγραμμα συνεχίζεται και οι συμμετέχοντες καλούνται να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις, ώστε να προχωρήσει η κατασκευή και να ολοκληρωθεί το έργο. Ωστόσο, εμφανίζονται νέα εμπόδια, ορισμένα εκ των οποίων δεν είχαν προβλεφθεί αρχικά.
Πρόβλημα με τη φορολόγηση των αποζημιώσεων
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι 40 δικαιούχοι που αποφάσισαν να μην συμμετάσχουν στο πρόγραμμα και να λάβουν χρηματική αποζημίωση για τη γη όπου διέμεναν. Αρχικά, πίστευαν ότι η διαδικασία θα ήταν απλή. Στην πορεία, όμως, διαπίστωσαν πως τα ποσά που θα εισπράξουν υπόκεινται σε Φόρο Κεφαλαιουχικών Κερδών.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε αντιδράσεις, με αποτέλεσμα να κινηθούν διαδικασίες για την τροποποίηση της νομοθεσίας, ώστε οι δικαιούχοι να εξαιρεθούν από τη φορολόγηση. Ωστόσο, μέχρι να ολοκληρωθεί η νομοθετική ρύθμιση, οι αποζημιώσεις δεν θα μπορούν να καταβληθούν.
Απροσδιόριστο χρονοδιάγραμμα
Η υλοποίηση του σχεδίου δεν ακολουθεί ενιαίο χρονοδιάγραμμα, όπως εξήγησε στην κοινοβουλευτική επιτροπή Προσφύγων η εκπρόσωπος του Τμήματος Πολεοδομίας, Ειρήνη Γιαννακού. Αυτό συμβαίνει επειδή η ευθύνη δεν ανήκει στην Πολεοδομία, αλλά στους ίδιους τους δικαιούχους, οι οποίοι, μέσω ιδιωτών μελετητών, καθορίζουν τα χρονοδιαγράμματα των κατασκευών.
Μέχρι στιγμής, από τις 43 πολυκατοικίες που κρίθηκαν ακατάλληλες και κατεδαφίστηκαν, έχουν δρομολογηθεί οι εργασίες για 19 νέες. Από αυτές, 10 βρίσκονται στη Λευκωσία, 8 στη Λεμεσό και 1 στη Λάρνακα.
Στη Λευκωσία, το πρόγραμμα φαίνεται να προχωρά πιο γρήγορα. Σε τέσσερις πολυκατοικίες, οι εργασίες έχουν ξεκινήσει, με την πιο προχωρημένη να αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Απρίλιο του 2026. Σε άλλες δύο, οι διαδικασίες αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του μήνα.
Αντίθετα, στη Λεμεσό, η πρόοδος είναι πιο αργή. Μόνο σε δύο περιπτώσεις έχουν προκηρυχθεί προσφορές, ενώ σε άλλες τρεις τα σχέδια είναι ακόμη υπό εκπόνηση. Σε δύο πολυκατοικίες, οι ένοικοι δεν έχουν καν βρει συντονιστή για να αναλάβει το έργο.
Εμπόδια από ενοίκους που αρνούνται να μετακινηθούν
Σε κάποιες περιπτώσεις, η καθυστέρηση οφείλεται στην άρνηση ενοίκων να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματά τους, ακόμα και όταν τα κτίρια έχουν χαρακτηριστεί επικίνδυνα.
Στον συνοικισμό Στρόβολος 3, τέσσερις πολυκατοικίες δεν έχουν προχωρήσει καθόλου, καθώς οι κάτοικοί τους δεν αποχωρούν. Χαρακτηριστικά, μια δικαιούχος αρνείται να φύγει γιατί θέλει να κρατήσει την αυλή και τα κατοικίδιά της. Ένας άλλος ένοικος, ο οποίος δεν είναι καν ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος, επίσης δεν μετακινείται. Σε άλλη περίπτωση, ένοικοι δήλωσαν ότι θα αποχωρήσουν μόνο αν τους καταβληθεί αποζημίωση μισού εκατομμυρίου ευρώ.
Η κατάσταση στις πολυκατοικίες που συντηρούνται
Εκτός από τις 43 πολυκατοικίες που κατεδαφίζονται, υπάρχουν και 70 που κρίθηκαν μεν προβληματικές, αλλά μπορούν να συντηρηθούν.
Οι ένοικοι αυτών των κτιρίων έχουν λάβει ενημερωτικές επιστολές σχετικά με τη διαδικασία συντήρησης, αν και ένα σημαντικό ποσοστό (22%) δεν παρέλαβε τις επιστολές, γεγονός που δυσκολεύει την πρόοδο του σχεδίου.
Για την αποκατάσταση κάθε πολυκατοικίας θα διατεθούν έως 300.000 ευρώ, ενώ για την εγκατάσταση ανελκυστήρων σε κτίρια που δεν διαθέτουν, προβλέπεται επιπλέον επιχορήγηση 90.000 ευρώ.
Κόστος συμμετοχής και καθυστερήσεις
Συνολικά, το σχέδιο περιλαμβάνει την κατεδάφιση και ανακατασκευή 43 πολυκατοικιών, καθώς και τη συντήρηση άλλων 70 από τις 358 που ελέγχθηκαν από την Πολεοδομία. Από τη μελέτη στατικής επάρκειας προέκυψε ότι 245 πολυκατοικίες βρίσκονται σε ικανοποιητική κατάσταση και δεν χρειάζονται επεμβάσεις.
Οι δικαιούχοι που συμμετέχουν στο σχέδιο πρέπει να καταβάλουν οικονομική συνεισφορά, η οποία κυμαίνεται από 10.000 έως 25.000 ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος του διαμερίσματος.
Παρόλο που το υπουργείο Εσωτερικών είχε εξαγγείλει ότι η ανακατασκευή των 43 πολυκατοικιών θα ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια, είναι πλέον φανερό ότι το χρονοδιάγραμμα θα παραταθεί, λόγω των καθυστερήσεων και των οργανωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα.
