By Μετά από πολλές συσκέψεις από την ελληνική πλευρά, που είχε ενημερωθεί για την επικείμενη εκδήλωση, είχε ληφθεί η απόφαση να μην εκδοθεί κάποια διαμαρτυρία για την απόφαση του μουσείου να διοργανώσει μια fundraising βραδιά αλλά οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν ήταν, αν μη τι άλλο, εξοργιστικές: ροζ νέον και φώτα να πέφτουν πάνω στα μάρμαρα, καρέκλες να στριμώχνονται και ποτήρια σαμπάνιας να ακουμπούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα, χωρίς φυσικά κανείς να τολμάει να επιπλήξει τους υψηλούς καλεσμένους.
Το ακριβό αντίτιμο των 2.000 λιρών ανά εισιτήριο που πλήρωσαν τα διάσημα πρόσωπα από το χώρο της τέχνης και της μόδας, δεν άφηνε πολλά περιθώρια για διαμαρτυρίες από τους φύλακες και το Βρετανικό μουσείο φάνηκε, για μια ακόμα φορά, ότι δεν είναι σε θέση να διαφυλάξει τους αρχαιοελληνικούς θησαυρούς.
Το δείπνο, που λάμβανε χώρα σε διαφορετικές αίθουσες, και είχε ως σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την επικείμενη μεγάλη ανακαίνιση του Βρετανικού Μουσείου είχε καλεσμένους ονόματα πρώτης γραμμής-μεταξύ των οποίων η Ναόμι Κάμπελ, ο Μικ Τζάγκερ, η Αλεξα Τσάνγκ, ο Μανόλο Μπλάνικ, ο Στιβ Μακουίν και η Κρίστιν Σκοτ Τόμας-και έναν life style χαρακτήρα, που δεν συνήθιζε μέχρι πρότινος το Βρετανικό Μουσείο. Μάλιστα η βραδιά είχε χαρακτηρισθεί από τους υπεύθυνους ως «εθνική εκδήλωση-ναυαρχίδα», όπως χαρακτηριστικά την περιέγραψαν καθώς σκοπός τους ήταν να τη μετατρέψουν σε θεσμό, σε αντιστοιχία με το MET Gala, στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης που άνοιξε τον δρόμο.
Πρωταγωνίστρια της βραδιάς ήταν η γνωστή επιχειρηματίας και σύγχρονη μαικήνας των τεχνών, Ίσα Αμπάνι, η οποία ανέλαβε να συγκεντρώσει στον χώρο διασημότητες και διάφορους συλλέκτες γνωρίζοντας ότι θα βρίσκονται ήδη στο Λονδίνο με αφορμή το Frieze art Fair. Την ευθύνη για την υλοποίηση της βραδιάς ανέλαβε ο νέος διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Νίκολας Κάλιναν, ο οποίος ήταν η πολύτιμη μεταγραφή για το βαριά στιγματισμένο από διάφορα σκάνδαλα μουσείο.
Πέρα από τις διευθυντικές του ικανότητες ο Κάλιναν είναι γνωστός όχι μόνο για τις ανοιχτές αντιλήψεις του στον χώρο της τέχνης αλλά και για την ικανότητά του να συγκεντρώνει χρήματα. Παρότι έχει δείξει διακαώς να επιθυμεί τον καλό διάλογο και έχει διευκολύνει τα μάλα την προώθηση των διαπραγματεύσεων, όσον αφορά τα ελληνικά Γλυπτά, η «ευελιξία» του υπερέβη, στην περίπτωση του λαμπερού δείπνου, τα εσκαμμένα: όχι μόνο δεν έδειξε σεβασμό για τους μοναδικούς θησαυρούς που φιλοξενεί στο μουσείο αλλά φάνηκε να αδιαφορεί για την ασφάλεια τους.
Παραχωρώντας μάλιστα την αίθουσα Duveen, όπου στεγάζονται τα Γλυπτά, για τις ανάγκες του δείπνου που κατέληξε σε δημοπρασία με σπάνια αντικείμενα, που κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την προέλευσή τους, έδειξε να ξεπερνά τις «κόκκινες γραμμές» που έχουν χαραχτεί ανάμεσα στην ελληνική και τη βρετανική πλευρά.
Και αυτό γιατί όλοι περίμεναν ότι, μετά τη φασαρία που είχε προκαλέσει η προηγούμενη επίδειξη μόδας Τούρκου σχεδιαστή στην ίδια αίθουσα, οι υπεύθυνοι του μουσείου θα ήταν περισσότερο προσεκτικοί: ήταν, μάλιστα, και ένα από τα στοιχεία που έχουν χρησιμοποιηθεί από την ελληνική πλευρά κατά τις διαπραγματεύσεις – το γεγονός ότι το βρετανικό μουσείο έχει επιδείξει τέτοιου είδους ασέβεια και απροσεξία διοργανώνοντας δείπνα, πάρτι και κοσμικές εκδηλώσεις με φόντο τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Αλλά οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στο Instagram και στις κοσμικές στήλες εξόργισαν τη σύζυγο του πρωθυπουργού, Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, η οποία εξέλαβε την απόφαση του μουσείου να διοργανώσει πάρτι με φόντο τα γλυπτά, σε αυτή τη συγκυρία, τουλάχιστον ως «άστοχη» για να ακολουθήσει η εκτενέστατη ανακοίνωση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη η οποία υπενθύμισε την αντίθεση της ελληνικής πλευράς αναφορικά με τη διοργάνωση τέτοιου είδους δεξιώσεων τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «τέτοιες ενέργειες είναι προσβλητικές για τα πολιτιστικά αγαθά και θέτουν σε κίνδυνο τα ίδια τα εκθέματα» κάνοντας λόγο για προκλητική αδιαφορία.
Πού βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις
Ωστόσο, παρά την εύλογη και επιβεβλημένη αντίδραση της ελληνικής πλευράς αναφορικά με τη διοργάνωση μιας τέτοιας εκδήλωσης, το θετικό κλίμα αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις δεν φαίνεται να έχει αλλάξει: ο νέος διευθυντής του βρετανικού μουσείου, Νίκολας Κάλιναν διατηρεί άριστες σχέσεις με τον διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, Νικόλαο Σταμπολίδη καθώς αμφότεροι έχουν συμβάλει καταλυτικά στην προώθηση των συζητήσεων.
Γνωρίζοντας πως η Duveen γκάλερι πρόκειται να κλείσει για ανακαίνιση ο Κάλιναν έχει δεχτεί, σε συζητήσεις με τους εφόρους του μουσείου, να εξετάσει όλα τα ενδεχόμενα για το μέλλον: από το να ανοίξει η αίθουσα εκ νέου φιλοξενώντας γνήσια αντίγραφα των Γλυπτών του Παρθενώνα μέχρι το να διοργανώνει περιοδικές εκθέσεις αντί για τα μόνιμα εκθέματα.
Μπροστά βέβαια σε αυτό το ενδεχόμενο προβάλλονται διάφορες αντιρρήσεις τόσο από τα μέλη-εφόρους του Βρετανικού Μουσείου, όσο και από την ακραία συντηρητική ομάδα Great British Political Action Committee, η οποία με επικεφαλής την πρώην βρετανή πρωθυπουργό Λιζ Τρας και τον ιστορικό Ντέιβιντ Στάρκι απειλούν τον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ και την υπουργό Πολιτισμού Λίζα Νάντι, με μηνύσεις.
Προφανώς αν οι διαπραγματεύσεις δεν είχαν προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να βρισκόμαστε στο ενδεχόμενο μιας προσφιλούς λύσης τα μέλη της επιτροπής δεν θα έκαναν λόγο ούτε για «μυστικές διαπραγματεύσεις», ούτε για την απόφασή των αρμόδιων εκπροσώπων της κυβέρνησης να προχωρήσουν τις συζητήσεις για τα γλυπτά σε καθοριστικό σημείο.
Σύμμαχό τους, όμως, σε αυτή την προσπάθεια τόσο ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, όσο και η Υπουργός Πολιτισμού έχουν ξεκάθαρα την κοινή γνώμη στη Βρετανία η οποία τάσσεται αναφανδόν υπέρ της ελληνικής πλευράς. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, που διενήργησε η επιτροπή για την επιστροφή των Γλυπτών και δημοσιεύτηκε σε κορυφαία βρετανικά μέσα όπως o Guardian, υπέρ της επιστροφής, για πρώτη φορά τάσσεται μια συντριπτική πλειοψηφία που αγγίζει πλέον το 54%. Μάλιστα, αυτοί που υποστηρίζουν να επιστρέψουν τα Γλυπτά, εν όψει της επικείμενης ανακαίνισης του Βρετανικού Μουσείου φτάνουν το 74% ενώ το 55% θεωρεί πολύ καλύτερο χώρο το Μουσείο της Ακρόπολης-μεταξύ άλλων για λόγους που σχετίζονται άμεσα με την ασφάλεια-σε σχέση με το βρετανικό μουσείο για να τα φιλοξενεί.
Όλα αυτά δείχνουν πως το κλίμα στην Αγγλία έχει μεταστραφεί και πως η συντηρητική πλευρά, η οποία βασιζόταν στη δύναμη της κοινής γνώμης, δεν έχει πια κανένα στέρεο επιχείρημα για να στηρίξει τις αμετακίνητες θέσεις της.
Πολύ σημαντικό ήταν, επίσης, το συνέδριο για την επιστροφή των Γλυπτών που έλαβε χώρα, πριν από λίγο καιρό στο London School of Economics, όπου συζητήθηκε όχι μόνο το ενδεχόμενο της επιστροφής αλλά και οι πιο προσφιλείς λύσεις: ήταν πολλοί οι Βρετανοί επιστήμονες που κατέθεσαν διάφορες εναλλακτικές που θα μπορούσαν να καλύψουν το κενό, όπως μεταξύ άλλων, ο Διευθυντής του βρετανικού Ινστιτούτου Ψηφιακής Αρχαιολογίας, Ρότζερ Μίτσελ, ο οποίος είχε προτείνει τη χρήση ακριβών αντιγράφων τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν το Βρετανικό Μουσείο να κρατήσει ζωντανή την αίθουσα-και ήταν ο ίδιος που ανέλαβε να δημιουργήσει τρισδιάστατες ρέπλικες.
Σημαντική, αντίστοιχα, ήταν και η συνάντηση της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, με διάφορους ιθύνοντες από τον χώρο του Παγκόσμιου πολιτισμού, στο πλαίσιο της δεύτερης διάσκεψης της Unesco, τον περασμένο Ιούνιο οι οποίοι υποστηρίζουν το δίκαιο αίτημα της Ελλάδας για την επιστροφή των Γλυπτών. Καθοριστικό ρόλο, τέλος, φαίνεται να διαδραματίζει η ληστεία στο Λούβρο καθώς αυξάνουν οι φωνές που λένε ότι οι πανάκριβοι θησαυροί και τα αυθεντικά εκθέματα θα πρέπει να αντικατασταθούν από γνήσια αντίγραφα, στο πλαίσιο της νέας ηθικής των μουσειακών χώρων παγκοσμίως.
Φωτογραφίες: Getty images / Ideal image
