By Γενική Εικόνα: Συμβάσεις €2,5 Δισ. σε 2.164 Δημόσια Έργα
Σύμφωνα με την Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για την περίοδο 2015–2024, συνολικά ανατέθηκαν 2.164 δημόσια έργα συνολικής αξίας €2,5 δισ. Από αυτά, το 40,8% της συνολικής αξίας κατέληξε σε τρεις μεγάλες εργοληπτικές εταιρείες – τη Cyfield, τους Αδελφούς Ιακώβου και την Cybarco Ltd – παρόλο που ανέλαβαν μόλις 13% του αριθμού των συμβάσεων.
Κατανομή Συμβάσεων στις Τρεις Μεγάλες Εταιρείες
-
Cyfield: 157 έργα | €563.955.274
-
Αδελφοί Ιακώβου: 84 έργα | €321.977.123
-
Cybarco Ltd: 40 έργα | €140.976.255
Οι τρεις αυτές εταιρείες συγκέντρωσαν συνολικά περίπου €1,03 δισ. από τα €2,5 δισ. της περιόδου.
Δείγματα Δεσπόζουσας Θέσης και Ολιγοπωλίου
Ο Γενικός Ελεγκτής, κ. Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, κάνει λόγο για «αυξανόμενη συγκέντρωση της αγοράς σε συγκεκριμένους εργολάβους», παραπέμποντας εμμέσως σε φαινόμενα ολιγοπωλίου και δεσπόζουσας θέσης, ιδιαίτερα από τον όμιλο Cyfield.
Η εταιρεία Cyfield κατέλαβε την πρώτη θέση σε μερίδιο αγοράς για τέσσερα συνεχόμενα έτη (2019–2023):
-
2019: €51,39 εκατ. (20%)
-
2020: €106,79 εκατ. (40%)
-
2022: €77,38 εκατ. (22%)
-
2023: €175,81 εκατ. (30%)
-
2024: €28,18 εκατ. (8%)
Το 2015, ωστόσο, η Lois Builders Ltd κατείχε το 72% της αξίας των έργων με €13,5 εκατ., ενώ η Cyfield μόλις το 3%.
Μικρομεσαίοι Εργολάβοι – Πολυκερματισμός στη Βάση της Πυραμίδας
Παρόλο που το μεγαλύτερο μερίδιο της αξίας συγκεντρώθηκε σε λίγους, το 80% των συμβάσεων (1.734 από τις 2.164) ανατέθηκε σε μικρούς ή μεμονωμένους εργολάβους. Αυτό υποδηλώνει πολυκερματισμό της αγοράς στα έργα μικρότερης κλίμακας, σε αντίθεση με την υπερσυγκέντρωση στα μεγάλα έργα.
Περιορισμένος Ανταγωνισμός στους Διαγωνισμούς
Ένα ακόμα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι στο 14,2% των διαγωνισμών υπήρξε μόνο μία προσφορά, η οποία και κατακυρώθηκε χωρίς ανταγωνισμό. Αντίθετα, μόνο το 60,3% των διαγωνισμών (2021–2024) προσέλκυσε τρεις ή περισσότερους συμμετέχοντες.
Ο Γενικός Ελεγκτής επισημαίνει ότι τέτοιες συνθήκες περιορίζουν τη διαπραγματευτική ισχύ του Δημοσίου, αναγκάζοντάς το να συνεργάζεται επανειλημμένα με τους ίδιους εργολάβους.
Ανησυχίες για Καθυστερήσεις και Επιχειρησιακή Ικανότητα
Στην Έκθεση διατυπώνεται και προβληματισμός για το κατά πόσο οι μεγάλοι εργολάβοι διαθέτουν την απαιτούμενη επιχειρησιακή ικανότητα να υλοποιούν παράλληλα τόσα πολλά έργα. Η ανησυχία εντείνεται από το γεγονός ότι πολλά μεγάλα έργα παρουσιάζουν σημαντικές καθυστερήσεις ή δεν ολοκληρώνονται καθόλου.
Ο μέσος όρος καθυστέρησης για την ολοκλήρωση έργων ανέρχεται στις 461 ημέρες, που αντιστοιχεί σε καθυστέρηση 76,7% σε σχέση με τον συμβατικό χρόνο (μέσος όρος: 601 ημέρες).
Έτος Ρεκόρ: Το 2023
Το 2023 καταγράφηκε ως το έτος με τη μεγαλύτερη ανάθεση έργων:
-
Αριθμός έργων: 612
-
Αξία έργων: €596.037.514
Συμπεράσματα και Συστάσεις
Η Έκθεση καταλήγει ότι, παρότι δεν στοχοποιούνται συγκεκριμένοι φορείς, είναι σημαντικό να εξεταστεί η δομή της αγοράς δημοσίων έργων, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα:
-
Υπερσυγκέντρωσης (ολιγοπώλιο – περιορισμός ανταγωνισμού)
-
Πολυκερματισμού (κατακερματισμός σε μικρούς εργολάβους με μικρή δυνατότητα ανάπτυξης)
Ο Γενικός Ελεγκτής τονίζει πως η Έκθεση στοχεύει στη διαφάνεια και την ενημέρωση, προκειμένου να ενισχυθεί η υγιής ανταγωνιστικότητα στον τομέα των δημοσίων έργων.
