By Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρή υδατική κρίση, παρόμοια με εκείνη του 2008, όταν η κυβέρνηση αναγκάστηκε να μεταφέρει νερό με τάνκερ από την Ελλάδα λόγω της έλλειψης αποθεμάτων στα φράγματα και της αυξανόμενης ζήτησης. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, καταβάλλονται έντονες προσπάθειες ενίσχυσης των υποδομών αφαλάτωσης, ώστε να διασφαλιστεί η επάρκεια πόσιμου νερού και η κάλυψη των αγροτικών αναγκών σε περιορισμένο βαθμό. Στο πλαίσιο αυτών των μέτρων, η Κύπρος προχωρά στην εγκατάσταση μόνιμων και κινητών, πλωτών ή χερσαίων μονάδων αφαλάτωσης, με στόχο την κάλυψη των αυξημένων αναγκών έως το 2026 και στο μέλλον.
Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) έχει λάβει προτάσεις από 53 οικονομικούς φορείς που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη πλωτών μονάδων αφαλάτωσης, οι οποίες θα εγκατασταθούν σε στρατηγικές τοποθεσίες κατά μήκος των ακτών. Οι μονάδες αυτές έχουν τη δυνατότητα παραγωγής διαφορετικών ποσοτήτων πόσιμου νερού, ανάλογα με τις ανάγκες της χώρας, και θα λειτουργούν συμπληρωματικά προς τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις αφαλάτωσης.
Οι πλωτές μονάδες αφαλάτωσης προσφέρουν πλεονεκτήματα όπως η ταχύτερη εγκατάσταση, η ευκολία μετακίνησης σε περιοχές με αυξημένη ζήτηση νερού και η μείωση του κόστους και του χρόνου υλοποίησης σε σύγκριση με τις χερσαίες εγκαταστάσεις, καθώς δεν απαιτούν εκτεταμένα έργα υποδομής.
Η αξιολόγηση των προτάσεων βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, με 13 από αυτές να εξετάζονται διεξοδικά βάσει κριτηρίων όπως η τεχνολογική δυνατότητα, η περιβαλλοντική συμμόρφωση και η οικονομική βιωσιμότητα. Οι συγκεκριμένες προτάσεις προέρχονται από την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Ιταλία, τη Νορβηγία και την Ισπανία και αφορούν την εγκατάσταση μονάδων δυναμικότητας 1.000 έως 20.000 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως, με χρόνο υλοποίησης μικρότερο των έξι μηνών.
Οι υπόλοιπες 40 προτάσεις, οι οποίες προέρχονται και από χώρες όπως το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία, η Μάλτα, η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν, προβλέπουν χρόνο υλοποίησης από 10 έως 24 μήνες. Το ΤΑΥ, ολοκληρώνοντας τον πρώτο κύκλο αξιολόγησης, θα προχωρήσει στην τελική ανάλυση κόστους-οφέλους, λαμβάνοντας υπόψη και το κόστος των συνοδών έργων υποδομής.
Παράλληλα, το ΤΑΥ εξετάζει προτάσεις για την προσωρινή επέκταση της δυναμικότητας των υφιστάμενων μονάδων αφαλάτωσης στη Δεκέλεια, τη Λεμεσό, την Πάφο και το Βασιλικό. Ιδιαίτερη προτεραιότητα δίνεται στην εγκατάσταση προσωρινών μονάδων αφαλάτωσης στην Πάφο και την Επισκοπή, όπου παρατηρείται έλλειμμα ύδρευσης. Οι νέες κινητές μονάδες, δυναμικότητας 10.000 κυβικών μέτρων ημερησίως, θα τοποθετηθούν εντός των χώρων των μόνιμων εγκαταστάσεων.
Η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, εξέφρασε την ανησυχία της για τη δύσκολη χρονιά που ακολουθεί, τονίζοντας ότι η Πάφος και η Λεμεσός θα είναι οι πρώτες περιοχές που θα αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της ανομβρίας. Τα μέτρα που λαμβάνονται επικεντρώνονται σε αυτές τις δύο πόλεις, ενώ παράλληλα προωθούνται λύσεις όπως η αξιοποίηση γεωτρήσεων, η κατασκευή δύο νέων μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης με τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και η συνεργασία με αρμόδιους φορείς για την ταχύτερη υλοποίηση των έργων.
Σύμφωνα με την Υπουργό, η υδατική κρίση οφείλεται σε τρεις συνεχόμενες χρονιές ανομβρίας, στις απώλειες λόγω πεπαλαιωμένων δικτύων ύδρευσης, στην περιστασιακή χρήση των αφαλατώσεων και στη στέρηση νερού από τους αγρότες και όσους δεν εξυπηρετούνται από το δίκτυο αφαλάτωσης. Επιπλέον, η πρόσφατη πυρκαγιά στη μονάδα αφαλάτωσης της Πάφου έχει επιδεινώσει την κατάσταση, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για άμεσες και βιώσιμες λύσεις.
