By Παρότι δεκάδες χιλιάδες κατοικίες διατρέχουν κίνδυνο ηλεκτροπληξίας λόγω της ύπαρξης παλιών διακοπτών βολτομετρικού τύπου (γνωστών ως «αυτόματα»), το Υπουργείο Οικονομικών απέκλεισε εμμέσως το ενδεχόμενο χορηγίας για την αντικατάστασή τους, μεταθέτοντας την ευθύνη στις Ηλεκτρομηχανολογικές Υπηρεσίες (ΗΜΥ) και την ΑΗΚ.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριο Δρουσιώτη, εκτιμάται ότι περίπου 80.000 υποστατικά επηρεάζονται. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αδειούχων Εργοληπτών Ηλεκτρολόγων Κύπρου, Γιώργος Κυριάκου, επικαλούμενος στοιχεία της ΑΗΚ, ανέφερε πως ο αρχικός αριθμός των υποστατικών με τα παλιά αυτόματα ανερχόταν σε 110.000. Τα συγκεκριμένα συστήματα είχαν εγκατασταθεί σε κτήρια που ανεγέρθηκαν πριν από το 1980.
Με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, μέχρι το 1980 είχαν ανεγερθεί 114.436 κατοικίες, αριθμός που επιβεβαιώνει την εκτίμηση των 110.000 υποστατικών. Ο ακριβής αριθμός των αντικαταστάσεων παραμένει άγνωστος, ωστόσο εκτιμάται ότι έχουν αντικατασταθεί 20.000-25.000 αυτόματα, αφήνοντας 85.000-90.000 επικίνδυνα συστήματα ακόμα σε λειτουργία. Ο κ. Κυριάκου τόνισε πως οι πολυκατοικίες παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς το πρόβλημα ενός διαμερίσματος μπορεί να επηρεάσει και τα γειτονικά. Επιπλέον, η αντικατάσταση ενός αυτομάτου απαιτεί την ταυτόχρονη αντικατάσταση όλων των αντίστοιχων διακοπτών στην πολυκατοικία, καθώς οι δύο τύποι αυτομάτων δεν είναι συμβατοί μεταξύ τους. Πολλοί ένοικοι είναι ενοικιαστές και δεν αναλαμβάνουν το κόστος, ενώ και οι ιδιοκτήτες συχνά δεν προβαίνουν στην αντικατάσταση καθώς δεν τους επηρεάζει άμεσα.
Το κόστος αντικατάστασης υπολογίζεται στα €200 για μονοφασικό ρεύμα και στα €250 για τριφασικό. Ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών, μέσω επιστολής του στις 15 Δεκεμβρίου 2023, ζήτησε από το Υπουργείο Οικονομικών να επιχορηγήσει το κόστος εγκατάστασης, όμως το αίτημα δεν έγινε αποδεκτό. Σε απαντητική επιστολή, το Υπουργείο ανέφερε ότι η εισήγηση μεταβιβάστηκε στο αρμόδιο Τμήμα (ΗΜΥ) για αξιολόγηση, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο στοχευμένης επιδότησης μετά από σχετική μελέτη.
Η πρώτη επίσημη προειδοποίηση για την επικινδυνότητα των παλιών αυτομάτων εκδόθηκε από τις Ηλεκτρομηχανολογικές Υπηρεσίες στις 29 Δεκεμβρίου 2022. Το Τμήμα ΗΜΥ επεσήμανε ότι οι συγκεκριμένες συσκευές είναι ξεπερασμένες και δεν παρέχουν επαρκή προστασία από ηλεκτροπληξία και πυρκαγιά.
Για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου, το ΗΜΥ προέτρεψε τους ιδιοκτήτες να αντικαταστήσουν τα παλιά αυτόματα με σύγχρονα αμπερομετρικού τύπου. Στις πολυκατοικίες, η αντικατάσταση πρέπει να γίνεται συνολικά. Παράλληλα, ανακοινώθηκε συνεργασία με την ΑΗΚ, ώστε να παρέχονται σχετικές υπηρεσίες χωρίς πρόσθετη χρέωση για διάστημα 18 μηνών.
Καθώς η ανταπόκριση δεν ήταν ικανοποιητική, στις 18 Ιουλίου 2024 η προθεσμία παρατάθηκε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Παράλληλα, υπενθυμίστηκε ότι η διαδικασία αντικατάστασης πρέπει να εκτελείται από αδειοδοτημένους ηλεκτρολόγους και το κόστος της προμήθειας και εγκατάστασης βαρύνει αποκλειστικά τον ιδιοκτήτη του υποστατικού.
