Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η πληροφορία ότι κάποια σχολεία εξέταζαν το ενδεχόμενο να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που περιλάμβαναν τη μετάβαση μαθητών και εκπαιδευτικών στα κατεχόμενα, συγκεκριμένα στο λιμανάκι της Κερύνειας. Οι δραστηριότητες αυτές διοργανώνονται από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας και περιλαμβάνουν εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές τόσο κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους όσο και εκτός σχολικού χρόνου, καθώς και εργαστήρια και συνέδρια για εκπαιδευτικούς και διευθυντές σχολείων.
Οι αντιδράσεις κλιμακώθηκαν καθώς το Υπουργείο Παιδείας είχε αποστείλει σχετική εγκύκλιο στις 17 Σεπτεμβρίου 2024 προς τους διευθυντές όλων των σχολικών βαθμίδων, προκειμένου να ενημερώσουν τους εκπαιδευτικούς για τις δράσεις αυτές. Αν και η εγκύκλιος αυτή αποστέλλεται κάθε χρόνο τα τελευταία εννέα χρόνια, φέτος τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της μετάβασης στα κατεχόμενα.
Το θέμα έλαβε δημοσιότητα μέσω του δελτίου ειδήσεων του ΣΙΓΜΑ, όταν αποκαλύφθηκε ότι συγκεκριμένο σχολείο είχε εντάξει στο πρόγραμμά του επίσκεψη στο λιμάνι της Κερύνειας. Στην ενημέρωση που δόθηκε στους μαθητές και τους γονείς αναφερόταν πως ο Όμιλος Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας διοργανώνει εκπαιδευτικές επισκέψεις για παιδιά ηλικίας 13-17 ετών σε σημαντικά ιστορικά σημεία, υπό τον τίτλο «Κύπρος: Τάξη δίχως τοίχους».
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι συμμετέχοντες από τις δύο κοινότητες, ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή, θα παρακολουθούσαν εργαστήρι προετοιμασίας και θα επισκέπτονταν δύο τοποθεσίες, μία σε κάθε πλευρά της Πράσινης Γραμμής. Στην ενημέρωση του σχολείου υπήρχε επίσης αναφορά στη διέλευση των μαθητών από τα οδοφράγματα και στα έγγραφα που θα έπρεπε να έχουν μαζί τους.
Η συγκεκριμένη δραστηριότητα επρόκειτο να πραγματοποιηθεί το προηγούμενο Σάββατο, εκτός σχολικού ωραρίου. Το Υπουργείο Παιδείας έχει ξεκινήσει έρευνα για την πιθανή εμπλοκή δύο σχολείων της επαρχίας Λευκωσίας στη διοργάνωση τέτοιων δραστηριοτήτων.
Αξιωματούχος του Υπουργείου ξεκαθάρισε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» ότι η συμμετοχή μαθητών σε εξωσχολικές δράσεις γίνεται αποκλειστικά σε εθελοντική βάση και μόνο με τη συναίνεση των γονέων/κηδεμόνων, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε επίσημη ευθύνη των σχολείων.
Ο πρόεδρος της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Γονέων Μέσης Εκπαίδευσης, Λοΐζος Κωνσταντίνου, δήλωσε πως η επίσκεψη στα κατεχόμενα αποτελεί προσωπική επιλογή, αλλά δεν περιλαμβάνεται στο επίσημο πρόγραμμα των σχολείων. «Εστάλη μια εγκύκλιος για μια ΜΚΟ που διοργανώνει αυτά τα προγράμματα, επίσημα από το Υπουργείο και υπογεγραμμένη. Οι διευθυντές είχαν τη δυνατότητα να την προωθήσουν προαιρετικά», σημείωσε, ζητώντας από το Υπουργείο να ξεκαθαρίσει εάν έχει ελέγξει το περιεχόμενο αυτών των προγραμμάτων.
Το Πρόγραμμα IMAGINE και οι Εγκύκλιοι του Υπουργείου
Σύμφωνα με στοιχεία, η συγκεκριμένη εγκύκλιος αποστέλλεται εδώ και εννέα χρόνια, καθώς το Υπουργείο υποστηρίζει δράσεις που σχετίζονται με την καταπολέμηση του ρατσισμού, την ειρηνική συνύπαρξη και τη γνωριμία των μαθητών με την ιστορία της Κύπρου και των κατεχόμενων περιοχών. Ωστόσο, οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται κυρίως εντός σχολικού χώρου ή στην ελεγχόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη περιοχή του Λήδρα Πάλας κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, χωρίς να περιλαμβάνουν επισκέψεις σε κατεχόμενες περιοχές.
Για πρώτη φορά φέτος, όπως προκύπτει, έγινε αναφορά σε επίσκεψη στην Κερύνεια, με σχετική ενημέρωση να δίνεται από σχολείο για δραστηριότητα που θα λάμβανε χώρα εκτός εργάσιμου χρόνου, δηλαδή το Σάββατο.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι, τα τελευταία τρία χρόνια, το πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει Τουρκοκύπριους εκπαιδευτικούς, καθώς το ψευδοκράτος έχει απαγορεύσει τη συμμετοχή τους.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, το πρόγραμμα υποστηρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας και, από το 2017, έχει φέρει σε επαφή 6.700 μαθητές από όλες τις κοινότητες της Κύπρου, ενώ 1.200 εκπαιδευτικοί έχουν επιμορφωθεί μέσω σχετικών σεμιναρίων. Το πρόγραμμα διοργανώνεται από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας και το Σπίτι της Συνεργασίας, με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
Οι εκπαιδευτικοί έχουν την ευκαιρία να επιμορφωθούν είτε μονοκοινοτικά, σε όλες τις επαρχίες, είτε δικοινοτικά, στην περιοχή του Λήδρα Πάλας, όταν συμμετέχουν και Τουρκοκύπριοι εκπαιδευτικοί. Στο μέλλον, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες, υπάρχει η προοπτική να πραγματοποιηθούν κοινές συναντήσεις και μεταξύ Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων μαθητών.
Στο τέλος της εγκυκλίου αναφέρεται ότι οι ενδιαφερόμενοι μαθητές και εκπαιδευτικοί μπορούν να επικοινωνήσουν με τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας για να δηλώσουν συμμετοχή στα προγράμματα.