By Μία εβδομάδα πριν το άνοιγμα της κάλπης για την διπλή εκλογική αναμέτρηση, το σκηνικό εξακολουθεί να παραμένει ρευστό. Η μάχη για την πρωτιά στις ευρωεκλογές μεταξύ ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ παραμένει εξαιρετικά αμφίρροπή, όπως και η μάχη για την 3η θέση μεταξύ ΔΗΚΟ και ΕΛΑΜ. Ανοικτό παραμένει ακόμα το ζήτημα απώλειας έδρας από ένα εκ των δύο μεγάλων κομμάτων, κάτι που εξαρτάται ουσιαστικά από το αποτέλεσμα που θα καταγράψουν στην κάλπη, ανεξάρτητα του ποιος θα είναι πρώτος και ποιος δεύτερος.
Ιδιαίτερη ασφαλώς σημασία έχει και το ποσοστό που θα καταγράψουν ΔΗΚΟ και ΕΛΑΜ στην δική τους μάχη καθώς, δεν αποκλείεται, το ντέρμπι των δύο που βρίσκεται σε εξέλιξη, να οδηγήσει τελικά σε ψηλότερα από τα αναμενόμενα και για τα δύο κόμματα ποσοστά.
Ερωτηματικό παραμένει και το ποσοστό που θα καταγράψουν ασφαλώς και τα μικρότερα κόμματα. Εδώ η εξίσωση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη καθώς οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις δεν κατάφεραν να ξεδιαλύνουν την εικόνα, όπως και τα κόμματα μέσα από την επαφή που έχουν με το εκλογικό σώμα. ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ και Οικολόγοι δίνουν πραγματική μάχη με τον εαυτό τους, με το στοίχημα και των τριών να είναι να καταφέρουν να μαζέψουν και να οδηγήσουν στην κάλπη ένα ποσοστό που θα τους επιτρέπει να κοιτάζουν μπροστά. Διότι αφενός η κατάληψη της 5ης θέσης έχει το γόητρο της, αν όμως δεν συνδυάζεται και με ένα ποσοστό πάνω από 5% δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αντίκτυπο. Αντίθετα θα προκαλέσει την συσσώρευση καταιγιδοφόρων σύννεφων πάνω από τα κομματικά τους γραφεία.
Σε όλο αυτό το σκηνικό μπαίνει και το φαινόμενο Φειδίας Παναγιώτου, ο οποίος ως ανεξάρτητος υποψήφιος ευρωβουλευτής φαίνεται να συγκεντρώνει ένα σημαντικό ποσοστό ψήφων, ικανό, σύμφωνα με κάποιες δημοσκοπήσεις, ακόμα και για μεγάλες ανατροπές. Το σίγουρο είναι ότι η συγκεκριμένη υποψηφιότητα συναντάται ως πρόθεση ψήφου και στις διάφορες δημοσκοπήσεις που γίνονται αλλά και ως τάση από μερίδα του εκλογικού σώματος.
Φαίνεται ότι η υποψηφιότητα του νεαρού «τικ-τοκερ», εισπράττει ως πρόθεση ψήφου, την δυσαρέσκεια του εκλογικού σώματος, η οποία μπορεί να εκπορεύεται από διάφορους λόγους, προς τα παραδοσιακά κόμματα. Την ίδια ώρα, αξιολογείται ως παράγοντας υπέρ της υποψηφιότητας του, και η δράση του για εγγραφή νέων ψηφοφόρων στον εκλογικό κατάλογο για να έχουν δικαίωμα ψήφου. Μέσω της εκστρατείας του, κατάφερε να γράψει ένα σημαντικό αριθμό νέων ψηφοφόρων, οι οποίοι εκτιμάται ότι ενδεχομένως αυτοί να μεταφραστούν σε ψήφους υπέρ του. Αυτό βέβαια κανένας δεν μπορεί αν το γνωρίζει εκ των προτέρων, είναι ένα όμως στοιχείο το οποίο δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Από το όλο σκηνικό απουσιάζουν δύο βασικοί παράμετροι οι οποίοι είναι βαρύμετρα για το αποτέλεσμα:
>> Η προσέλευση Τουρκοκυπρίων στις κάλπες
>> Το ποσοστό της αποχής
Το 2019, οι εγγεγραμμένοι Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι ήταν 82,925 εκ των οποίων ψήφισαν 5.804 με τα έγκυρα ψηφοδέλτια να είναι λίγο περισσότερα από τις 5.600. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η προσέλευση γενικότερα στις προηγούμενες ευρωεκλογές, ήταν η πιο χαμηλή που καταγράφηκε ποτέ σε εκλογική διαδικασία στην Κύπρο. Από το σύνολο των 641.181 ψηφοφόρων, πήγαν στην κάλπη μόνο οι 288,483, δηλαδή ένα ποσοστό πιο κάτω από το 45%. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 280,935 χιλιάδες. Οι 5.600 ψήφοι των Τουρκοκυπρίων ουσιαστικά αποτελούσαν περίπου το 2% του εκλογικού σώματος. Έχει όμως σημασία το πώς κατανεμήθηκε αυτό το ποσοστό.
Το 2019 είχαν λειτουργήσει γύρω στα 50 ειδικά εκλογικά κέντρα για τους Τουρκοκύπριους. Αριθμός τελικά υπερβολικά μεγάλος όπως αποδείχθηκε, με βάση τελικά την προσέλευση τους που καταγράφηκε στις κάλπες. Σε πολλά από αυτά τα εκλογικά κέντρα, δεν καταγράφηκε καθόλου συμμετοχή.
Συνολικά από τους πέραν τους 5600 που ψήφισαν το 2019 οι 4.076 ψήφισαν το ΑΚΕΛ. Δηλαδή περίπου από το 2% πού ήταν το ποσοστό των Τουρκοκυπρίων ψηφοφόρων που αντιστοιχούσαν στο συνολικό ποσοστό, το 1,5% ψήφισε ΑΚΕΛ. Το υπόλοιπο 0,5% ως επί το πλείστον κατέληξε στον εκλογικό Συνδυασμό το «Γιασεμί» με τον οποίο ήταν υποψήφιοι έξι Τουρκοκύπριοι. Ο Σενέρ Λεβέντ, ο Ιμπραχήμ Αζίζ, η Λεϊλά Κιράλπ, ο Ζεκί Μπεσίκτεπελι, η Φαϊζέ Οζντεμιρτζιλέρ και ο Οζ Καραχάν όπου σε αυτές τις ευρωεκλογές, είναι υποψήφιος με το Κίνημα Οικολόγων.
Τα υπόλοιπα ελληνοκυπριακά κόμματα έλαβαν ελάχιστους ψήφους από τους Τουρκοκύπριους. Ο ΔΗΣΥ για παράδειγμα έλαβε μόνο 68 ψήφους και ήταν μετά το ΑΚΕΛ, οι περισσότεροι από τα υπόλοιπα ελληνοκυπριακά κόμματα. Υπό αυτά τα δεδομένα, γίνεται αντιληπτό ότι η ψήφος των Τουρκοκυπρίων πρόσθεσε 1,5% σε ποσοστά του ΑΚΕΛ. Το κόμμα της Αριστεράς είχε λάβει συνολικά ποσοστό 27,49% το 2019. Τότε αυτό μπορεί να μέτρησε απλά ως αύξηση του συνολικού ποσοστού του. Στις φετινές όμως εκλογές, τα δεδομένα είναι τέτοια που ακόμα και το 1,5% είναι ικανό να φέρει ανατροπή στην τελική εκλογική κατάταξη.
Για τις φετινές εκλογές, οι εγγεγραμμένοι Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι είναι 103.269. Καταγράφηκε δηλαδή μία αύξηση σχεδόν 30χιλιάδες. Εδώ όμως πρέπει να διευκρινιστεί ότι στον ειδικό κατάλογο εκλογών των Τουρκοκυπρίων, η εγγραφή γίνεται αυτόματα και όχι κατόπιν αίτησης. Δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές έχουν όσοι είναι κάτοχοι κυπριακής ταυτότητας και έχουν κλείσει το 18 έτος της ηλικίας τους. Δηλαδή, από το 2019 μέχρι το 2024, αυξήθηκε ο αριθμός των Τουρκοκυπρίων άνω των 18 ετών που είναι κάτοχοι ταυτότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά περίπου 30χιλιάδες.
Άρα αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει και ανάλογη αύξηση της συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στην κάλπη.
Πόσοι αναμένεται να ψηφίσουν
Η συμμετοχή των Τουκοκυπρίων στις επικείμενες εκλογές, εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένη. Αυτό στηρίζεται στα εξής δεδομένα:
>> Συμμετέχουν στις ευρωεκλογές τρεις Τουρκοκύπριοι με τρία διαφορετικά Ελληνοκυπριακά κόμματα. Νιαζί Κιζίλγιουρεκ με ΑΚΕΛ, Όζ Καραχάν με Οικολόγους και Χουλουσία Κιλίμ με το Βόλτ. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που συμμετέχουν Τουρκοκύπριοι ως υποψήφιοι στις ευρωεκλογές. Στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, εκτός από την υποψηφιότητα Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, είχαμε το Κίνημα Γιασεμί που κατήλθε με ολοκληρωμένο συνδυασμό έξι Τουρκοκύπριων υποψηφίων, καθώς επίσης και το Σοσιαλιστικό Κόμμα με δύο υποψήφιους, των Μεχμέτ Μπιριντζί και Κιαζίμ Χαλίτ. Παρόλα αυτά, δεν αποτέλεσαν λόγo για αυξημένη συμμετοχή.
Το 2014 είχαμε τον πρώτο δικοινοτικό συνδυασμό υποψηφίων με την επονομασία Δράσυ- EYLEM, ενώ είχε κατέλθει και ως ανεξάρτητος ο δημοσιογράφος Σενέρ Λεβέντ. Το 2004 επίσης είχε υποβάλει υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος, ο Τουρκοκύπριος Χασάν Μεχμέτ. Διευκρινίζεται βέβαια ότι η πρώτη φορά που οι Τουρκοκύπριοι ψήφισαν μέσω του ειδικού εκλογικού καταλόγου σε ευρωεκλογές ήταν το 2014 με μόλις 1856 άτομα να είχαν ασκήσει το εκλογικό τους δικαίωμα.
>> Οι σχέσεις συνεργασίας ΑΚΕΛ- Τουρκικού Ρεπουπλικανικού Κόμματος. Στα κατεχόμενα πραγματοποιήθηκαν και προεκλογικές συγκεντρώσεις. Η συνεργασία αυτή και παρότρυνση προς Τουρκοκύπριους να προσέλθουν στις κάλπες για να ψηφίσουν, είναι ένας παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της συμμετοχής.
Η Υπηρεσία Εκλογών εκτιμά, με βάση πληροφορίες που έχει ότι ο αριθμός των Τουρκοκυπρίων που θα προσέλθει στις κάλπες θα είναι γύρω στις 10-15χιλιάδες. Αριθμός σαφώς αυξημένος από τις προηγούμενες εκλογές. Ανάλογα με τη συμμετοχή θα είναι και βαρύτητα που θα έχει η ψήφος τους. Οι 10-15 χιλιάδες για παράδειγμα, στο σύνολο του εκλογικού σώματος αντιστοιχούν περίπου στο 1,5-2%. Αν όμως η γενική συμμετοχή στις κάλπες περιοριστεί και οι 10-15χιλιάδες,- που σύμφωνα με εκτιμήσεις θα ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα σε αυτές τις εκλογές- αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό 3-4% που είναι αρκετά σημαντικά για να καθορίσουν το τελικό αποτέλεσμα.
Το ποσοστό αυτό βέβαια δεν θα πάει σε ένα κόμμα. Αλλά είναι προφανές ότι στην συντριπτική του πλειοψηφία θα κατανεμηθεί στα τρία κόμματα με Τουρκοκύπριο υποψήφιο και το ΑΚΕΛ αναμένεται να είναι η πρώτη επιλογή. Εάν οι Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι προσθέσουν στο ΑΚΕΛ ένα ποσοστό γύρω στο 2% τότε του δίνουν και ένα πλεονέκτημα στην μάχη που δίνει με τον ΔΗΣΥ για την πρωτιά. Σύμφωνα με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις, ο ΔΗΣΥ έχει ένα προβάδισμα, αλλά στις μετρήσεις δεν περιλαμβάνεται η ψήφος των Τουρκοκυπρίων.
Είναι για αυτό που η συμμετοχή των Τουρκοκύπρίων, μπορεί να φέρει ανατροπές. Παράλληλα, είναι προφανές υπό αυτά τα δεδομένα ότι και ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ αποκτά ένα σημαντικό πλεονέκτημα στην μάχη που φαίνεται να δίνει για τη δεύτερη θέση με την Άννα Θεολόγου και την Σταύρη Καλοψιδιώτη.
Η Υπηρεσία Εκλογών φέτος θα λειτουργήσει μόνο 32 ειδικά εκλογικά κέντρα για τους Τουρκοκύπριους σε σύγκριση με 50 που είχε λειτουργήσει το 2019. Αυτό διότι εκτιμάται ότι δεν θα χρειαστούν, με βάση και την εμπειρία των προηγούμενων εκλογών τόσα πολλά εκλογικά κέντρα. Όλα τα εκλογικά κέντρα είναι κοντά σε γνωστά σημεία διέλευσης ούτως ώστε να διευκολύνεται η συμμετοχή τους στις εκλογές.
«Κλειδί» για την πρωτιά και η συσπείρωση του ΔΗΣΥ
Καθοριστική παράμετρος για τις ισορροπίες του αποτελέσματος της κάλπης είναι ασφαλώς και το ποσοστό συσπείρωσης που θα καταφέρει να επιτύχει ο Δημοκρατικός Συναγερμός μέχρι τις εκλογές. Και αυτό διότι είναι αλληλένδετο τόσο με τα ποσοστά που θα καταγράψει το ίδιο το κόμμα, όσο και με τα ποσοστά που θα καταγράψουν άλλα κόμματα ή υποψήφιοι.
Η συσπείρωση του ΔΗΣΥ καθορίζει σ’ ένα μεγάλο βαθμό και το τελικό ποσοστό που θα καταγράψει το ΕΛΑΜ και ίσως και την δική του πρωτιά έναντι του ΑΚΕΛ. Η ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού, οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό και από το κλίμα που επικρατεί στον ΔΗΣΥ από τις προεδρικές εκλογές και μετά. Η δυσαρέσκεια, η απογοήτευση αλλά και οι διαφωνίες που καταγράφονται από τον συναγερμικό κόσμο, εκφράζεται από πολλούς ψηφοφόρους του κόμματος ως πρόθεση για εκδίκηση- τιμωρία του κόμματος με ψήφο σε άλλα κόμματα.
Είτε αυτό είναι το ΕΛΑΜ σε ένα βαθμό, είτε αυτό είναι ο Φειδίας Παναγιώτου, είτε είναι κάποιο άλλο κόμμα. Οι διαφωνίες και οι αντιδράσεις για τους χειρισμούς που έγιναν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών για επιλογή υποψηφίων για τις τοπικές εκλογές, δημιούργησαν και νέο κύμα αντιδράσεων. Σε συνδυασμό με τη διχοστασία που υπήρξε κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών και σε ένα βαθμό ακόμα υπάρχει, τα προσωπικά πάθη και τις προσωπικές ατζέντες, συντηρούν ένα σκηνικό αστάθειας, το οποίο η Πινδάρου παλεύει να διαχειριστεί.
Οι μέχρι στιγμής έρευνες, δείχνουν τον Δημοκρατικό Συναγερμό να έχει χαμηλή ακόμα συσπείρωση. Από την άλλη ωστόσο, ιστορικά, ο ΔΗΣΥ καταγράφει συσπείρωση στο παρά πέντε ή ακόμα και στο μηδέν της προεκλογικής. Στις πρώτες εκλογές του 2004 είχε να διαχειριστεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση μετά τα όσα προηγήθηκαν με το δημοψήφισμα στο σχέδιο Ανάν και παράλληλα είχε απέναντι του ένα σχηματισμό υποψηφίων προερχόμενους από το χώρο του, με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο του, Γιαννάκη Μάτση. Παρά τις απώλειες που είχε, κατάφερε να είναι πρώτο κόμμα, να εκλέξει δύο ευρωβουλευτές και να καταγράψει ποσοστό 28,23% με 94,355 ψήφους.
Τα δεδομένα σήμερα είναι βέβαια είναι πολύ διαφορετικά και η συμπεριφορά του εκλογικού σώματος δεν είναι καθόλου η ίδια. Ακόμα όμως και στις βουλευτικές εκλογές του 2021 όπου φαινόταν προεκλογικά ότι ο ΔΗΣΥ κινδύνευε να χάσει την πρωτιά, κατάφερε να παραμείνει πρώτο κόμμα, λόγω και των απωλειών που κατέγραψε και το ΑΚΕΛ. Το ίδιο όμως είχε καταφέρει να συγκρατήσει ποσοστά και μην έχει μεγάλες απώλειες. Αντίστοιχα και στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, παρά το γεγονός ότι ένα ποσοστό του κόμματος επέλεξε την υποψηφιότητα Νίκου Χριστοδουλίδη, η υποψηφιότητα Αβέρωφ Νεοφύτου, έμεινε μεν εκτός β’ γύρου προεδρικών εκλογών, αλλά την ίδια ώρα κατέγραψε περίπου τα ποσοστά του κόμματος στις βουλευτικές εκλογές. Αυτά είναι για πολλούς, στοιχεία της συμπεριφοράς των ψηφοφόρων του Δημοκρατικού Συναγερμού που ενδεχομένως να μην μπορούν να αγνοηθούν.
Η αντιπαράθεση Αννίτας- Στέφανου
Στο τελευταίο μίλι της προεκλογικής, η Πινδάρου επιδιώκει την κόντρα με το ΑΚΕΛ. Η πόλωση, εκτιμάται ότι είναι στοιχείο που θα βοηθήσει στην συσπείρωση του κόμματος, υπό τον φόβο της απώλειας της πρωτιάς από το ΑΚΕΛ.
Από την άλλη βέβαια, στο παρελθόν, το ένα κόμμα ήταν κυβέρνηση και το άλλο στην αντιπολίτευση. Αυτό το σκηνικό, βοηθούσε στο να βγουν προς τα έξω και πιο έντονα οι διαφορές τους. Σήμερα, τα δύο κόμματα βρίσκονται και τα δύο στην αντιπολίτευση. Ο ΔΗΣΥ άνοιξε τη δημόσια συζήτηση με την πρόεδρο του κόμματος να μιλά στην παρουσίαση του πολιτικού μανιφέστου του κόμματος ξανά και τα δύο πολιτικά άκρα που είναι επικίνδυνα για την Ευρώπη, το ΑΚΕΛ από τη μια και από την άλλη το ΕΛΑΜ, χτυπώντας εις διπλούν.
Επιδιώκοντας στη συσπείρωση και στον περιορισμό των διαρροών προς το κόμμα της κυπριακής ακροδεξιάς. Στην μάχη έριξε ακόμα και τον Ιωάννη Κασουλίδη, ο οποίος ως μέλος του προεδρικού συμβουλίου του ΔΗΣΥ, έκανε παρέμβαση με μία δήλωση μπροστά από την προτομή του Γλαύκου Κληρίδη, με επίθεση κατά του ΑΚΕΛ με αφορμή την υπογραφή της δήλωσης των κομμουνιστικών κομμάτων.
Στην Εζεκία Παπαϊωάννου απάντησαν, με τον ίδιο τον γγ του κόμματος να βγαίνει μπροστά για να απαντά στην πρόεδρο του ΔΗΣΥ. Το σκηνικό όμως αυτό ήταν κατά κάποιο τρόπο και μια απάντηση στην πόλωση που επιχειρούσαν να δημιουργήσουν μεταξύ τους ΔΗΚΟ και ΕΛΑΜ στη μάχη που δίνουν για την 3η θέση, στρέφοντας το ενδιαφέρον του πολιτικού σκηνικού προς αυτούς. Η αντιπαράθεση του δύο μεγάλων κομμάτων ήρθε για να «αποκαταστήσει» τις ισορροπίες ως προς το επίκεντρο της προεκλογικής.
Απ’ εκεί και πέρα το ΑΚΕΛ δεν θα ήθελε η πόλωση να λειτουργήσει με τρόπο που να συσπειρώσει τον ΔΗΣΥ. Η τακτική της ηγεσίας του κόμματος της Αριστεράς είναι να παίζει από την μια με την ακροδεξιά και τη συνεργασία της με τη δεξιά για να συσπειρώνει τους δικούς της ψηφοφόρους.
Σημαντικό επίσης στοιχείο της τακτικής του ΑΚΕΛ είναι η προσπάθεια ανάδειξης αδυναμιών της ηγεσίας του ΔΗΣΥ. Δεν ήταν καθόλου τυχαία η αναφορά που έγινε από την περασμένη βδομάδα σε «ΔΗΣΥ της Αννίτας και του Δίπλαρου» και στις αιχμές για έλεγχο τους υπό τον Αναστασιάδη, επιχειρώντας να ξύσει τις πληγές των συναγερμικών. Την ίδια ώρα, η Εζεκία Παπαϊωάννου θέλει να παίξει με ακόμα ένα θέμα, το οποίο επίσης είχε να διαχειριστεί η Πινδάρου, παρουσιάζοντας την νέα ηγεσία της ότι δεν έχει πολιτικές θέσεις.
Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου την προηγούμενη βδομάδα που ήταν φιλοξενούμενη στην μεσημβρινή εκπομπή του ΑΝΤ1 , μίλησε για επιθέσεις επί προσωπικού, θέλοντας μεταφέρει το μήνυμα πώς δέχεται βολές ως άτομο και ταυτόχρονα, ως απάντηση, κάλεσε το ΑΚΕΛ να μιλήσουν πολιτικά με αντιπαραβολή θέσεων.
Η Πινδάρου επιδιώκει να αναδείξει, καθόλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ότι έχει την «πιο δυνατή ομάδα». Η παρουσία στο ψηφοδέλτιο των δύο ευρωβουλευτών της, δύο τέως Υπουργών και δύο νεοεμφανιζόμενων προσώπων, συνέθεσε μια αρκετά δυνατή εξάδα στην οποία επενδύει η ηγεσία του ΔΗΣΥ σε ο, τι αφορά τις ευρωεκλογές για να συγκρατήσει τα ποσοστά της και να κερδίσει τις ευρωεκλογές, ως η κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκή δύναμη, όπως θέλει να βγάζει προς τα έξω.
Ο Στέφανος Στεφάνου, στην τελική προεκλογική συγκέντρωση του κόμματος την περασμένη Τετάρτη στο Σκαλί Αγλαντζιάς, στάθηκε ιδιαίτερα στους υποψήφιους ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ και έκανε ειδική αναφορά στα χαρακτηριστικά του ψηφοδελτίου του κόμματος. Δεν ήταν η πρώτη φορά βέβαια, ωστόσο αυτή την φορά ήταν πιο στοχευμένη και αναλυτική η αναφορά, ως μια έμμεση απάντηση πώς και το ΑΚΕΛ έχει δυνατή ομάδα, με ένα ψηφοδέλτιο που εκφράζει μια πολιτική πρόταση διεκδίκησης στην Ευρώπη.
Πηγή: Philenews
